द्रव्याच्या अवस्था आणि स्पष्टीकरण

विश्व द्रव्याचे :

वस्तुमान (m) –

• प्रत्येक पदार्थ जागा व्यापतो, दोन वस्तु एकाच वेळी एकच जागा व्यापू शकत नाहीत.
• एखाद्या वस्तूचे वस्तुमान त्या वस्तूमध्ये असणार्‍या द्रव्याचे प्रमाण दर्शवते.
• वस्तुमान ही भौतिक राशी वस्तूतील द्रव्याचे प्रमाण दर्शविते.

आकारमान (v) –

• भांड्यातील द्रव्याने व्यापलेल्या जागेला त्या द्रव्याचे आकारमान म्हणतात.

घनता –

• घनता ही वस्तुमान आणि आकारमान यांचे गुणोत्तर आहे.
• घनता=वस्तुमान (m)/आकारमान (v)

गुणधर्म –

•  द्रव्य जागा व्यापते.
• द्रव्याला आकारमान व वस्तुमान असते.
•  द्रव्य अनेक सूक्ष्म कणांनी बनलेले असते.

द्रव्याच्या अवस्था –

• स्थायुरूप
• द्रवरूप
• वायुरूप

1. स्थायू आवस्था :

• स्थायू पदार्थ कठीण असतात, कारण त्यांचे रेणू एकमेकांच्या अगदी जवळ असतात.
• जेवढे रेणू अधिक जवळ तेवढा पदार्थ अधिक कठीण.
• स्थायू पदार्थांना स्वतःचा आकार व आकारमान असतो.
• स्थायू पदार्थातील कण फारशे हलू शकत नाहीत हा स्थायुचा भौतिक गुणधर्म आहे.
• स्थायू पदार्थातील कण हे बलामुळे एकमेकांशी बांधले गेलेले असतात त्यामुळे ते खूप मजबूत असतात.
• उदा. रबर, लाकूड, हिरा इ.

2. द्रव अवस्था :

• द्रव पदार्थांना निश्चित आकारमान असते.
• द्रवपदार्थांना निश्चित आकार नसतो. ते ज्या भांड्यात असतील त्या भांड्याचा आकार ते धारण करतात.
• द्रवपदार्थ सहजपणे दाबले जात नाही कारण त्यांचे कण एकमेकांच्या जवळ असतात.
• द्रव्यात प्रवाहीतपणा हा गुणधर्म असतो.
• उदा. दूध, पाणी, मध, रॉकेल इ.

3. वायु अवस्था :

• वायु पदार्थातील अणू व रेणू हे एकमेकांच्या दूर असतात. व ते ऊर्जाभारित असतात.
• वायु कोणत्याही आकार व आकारमानाच्या भांड्यात भरता येतात.
• उदा. हवा, गॅस इ.

अवस्थांतर :

• स्थयुला उष्णता दिल्यास द्रवत रूपांतर होते त्या तापमानाला त्या स्थायू पदार्थाचा ‘द्र्वनांक’ असे म्हणतात.
• द्रवला उष्णता दिल्यास वायुत रूपांतर होते.
• वायुला  उष्णता दिल्यास त्याचे प्लाझ्मा मध्ये रूपांतर होते.