Τεριαχάτες

Το χωριό Τεριαχάτι ή Τεριαχάτες είναι ένα αμιγώς ελληνικό χωριό και από τα μεγαλύτερα χωριά της Κάτω Δρόπολης Βορείου Ηπείρου. Το όνομα του προέρχεται από τις "τρεις ράχες". Είναι χτισμένο πάνω στους πρόποδες του Πλατοβουνίου και συνορεύει στα νότια με το χωριό Γορίτσα, βόρεια με το χωριό Σωφράτικα, ενώ από την πίσω πλευρά του βουνού βρίσκονται τα ελληνοχώρια του Δελβίνου. Μπροστά του απλώνεται ο κάμπος της Δρόπολης που κατά σχεδόν τη μέση, τον διασχίζει ο ποταμός Δρίνος. Απέναντι στους πρόποδες του βουνού Μπουρέτο βρίσκονται σε σειρά τα ελληνοχώρια της Μαύρης Ρίζας που συνορεύουν δεξιά με την Νεπράβιστα και αριστερά με τα ελλαδίτικα χωριά Χρυσόδολη και Μαυρόγερο. Το Τεριαχάτι το 1990 είχε περίπου 617 μόνιμους κατοίκους και 148 οικογένειες, ενώ το 2005 είχε εγγεγραμμένα 770 άτομα και 186 οικογένειες. Το χωριό μετά το 1990 δέχτηκε μαζική μετανάστευση προς την Ελλάδα. Το Τεριαχάτι είναι από τα πιο αρχαία χωριά της Δρόπολης, όπως αναφέρουν αναμφισβήτητα ντοκουμέντα, ανασκαφές και διάφορα αντικείμενα.

Τεριαχάτες
Τεριαχάτες 39°59′12″N 20°13′2″E
Χώρα	Αλβανία
Υψόμετρο	250 μέτρα
Ζώνη ώρας	ώρα Κεντρικής Ευρώπης θερινή ώρα Κεντρικής Ευρώπης UTC+01:00 (επίσημη ώρα) UTC+02:00 (θερινή ώρα)

Οι παλιοί το έλεγαν με το όνομα Ταιριαχάταις, οι νεώτεροι το ήθελαν Τεριαχάτι. Φημιζόταν και φημίζεται για τα πολλά γλέντια στο μεσοχώρι, στον αυλόγυρο της εκκλησίας του Αϊ Γιώργη. Ήταν μεγάλο χωριό, κεφαλοχώρι στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Από το 1872 είχε ελληνικό δημοτικό σχολείο όπου δίδαξαν πολλοί δάσκαλοι.

Στην αρχή του χωριού δεσπόζει η πετρόχτιστη αναπαλαιωμένη εκκλησία της Αγίας Παρασκευής με το παλιό πετρόχτιστο καμπαναριό που συντηρούνται από τους κατοίκους. Στις 26 Ιουλίου με αφορμή της γιορτής διοργανώνεται ένα από τα μεγαλύτερα πανηγύρια που λαμβάνει χώρα ετησίως. Πολλοί πιστοί αλλά και αρκετοί επισκέπτες από διάφορα μέρη κάθε χρόνο σπεύδουν να προσκυνήσουν στην εκκλησία αφού είναι προστάτιδα των ματιών και πολύ θαυματουργή.

Η μεγάλη εκκλησία του Αϊ Γιώργη βρίσκεται στο μεσοχώρι του χωριού, κοντά στο σχολείο, περιτριγυρισμένη με μεγάλο αυλόγυρο και μια πανάρχαια ελιά του Αϊ Δημήτρη.

Αξιοθαύμαστα είναι ακόμα και τα σπίτια τα οποία είναι κτισμένα από πέτρα από τεχνίτες που ζουν εκεί. Στο χωριό βρίσκονται δύο πολυτελή εστιατόρια-αίθουσες εκδηλώσεων όπου διοργανώνονται γάμοι, βαπτίσεις και άλλες τέτοιου είδους εκδηλώσεις. Στην είσοδο του χωριού βρίσκεται ένα παραδοσιακό γεφύρι πολλών ετών φτιαγμένο από σκαλιστή πέτρα.

Οι κάτοικοι φημίζονται για την φιλοξενία τους απέναντι στους διάφορους επισκέπτες και προσπαθούν να κρατάνε τις παραδόσεις και τα έθιμα πολλών χρόνων. Κύρια ασχολία των κατοίκων είναι η γεωργία και η κτηνοτροφία λόγω των πολλών χωραφιών αλλά και του βουνού αλλά και πολλοί πηγαίνουν καθημερινά σε κοντινά χωριά είτε για δουλειά σε εργοστάσια είτε σε δημόσιες υπηρεσίες.

Ομαδικές εορτές του χωριού: Αϊ Βασίλης, Θεοφάνια, 25 Μαρτίου, Πάσχα, του Αϊ Γιώργη, της Αγίας Παρασκευής(26 Ιουλίου), της Παναγίας, 28 Οκτωβρίου, Χριστούγεννα

Ναοί-Μνημεία: Αϊ Γιώργης, Αγία Παρασκευή, Άγιος Κοσμάς(εικόνισμα), Αϊ Δημήτρης(εκκλησάκι), Αϊ Θανάσης(εκκλησάκι), Αϊ Μηνάς(εκκλησάκι), Μεταμορφώσεως, Αγίου Μιχαήλ (παλιά εκκλησία)

Επώνυμα: Σταμος,Μπότσης, Γιοβάνης, Βάσσος, Τόλης, Τσιόνης, Νόνης, Μπάσιος, Πούλας, Τούνης, Μάστορας, Νάστος,Δεληγιώργης,Ρούτσης κ.α

Εξέχοντα πρόσωπα: Α.Τούνης(καλλιτέχνης), Α.Πούλα(λογοτέχνης), Ν.Νάστος(ζωγράφος)