że

See also: -że and Appendix:Variations of "ze"

Kashubian

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *je že (neuter acc. sg. of *jь že), from *je n sg (“it; that”, accusative) + *že (emphatic particle). Compare Old Polish że.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈʑɛ/
• Syllabification: że

Conjunction

że

1. coordinating conjunction; that

Further reading

• Stefan Ramułt (1893), “že”, in Słownik języka pomorskiego czyli kaszubskiego, page 276
• Eùgeniusz Gòłąbk (2011), “że”, in Słownik Polsko-Kaszubski / Słowôrz Pòlskò-Kaszëbsczi, volume 2, page 1620
• “że”, in Internetowi Słowôrz Kaszëbsczégò Jãzëka [Internet Dictionary of the Kashubian Language], Fundacja Kaszuby, 2022

Old Polish

Etymology

Reduced form of iże, eże, inherited from Proto-Slavic *je že (neuter acc. sg. of *jь že), from *je n sg (“it; that”, accusative) + *že (emphatic particle). Compare English that, Old Norse at, German dass, Ancient Greek ὅτι (hóti). First attested in 1396.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /ʒʲɛ/
• IPA^(key): (15^th CE) /ʒʲɛ/

Conjunction

że

1. introduces a subordinate clause; that
2. because
3. The meaning of this term is uncertain.
   • 1930 [Fifteenth century], “Deut”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[1], section 21,5:

     Przistøpyøøcz kaplani synowye Levi, ktoresz to gest zwolil pan bog twoy, aby slvzili y blogoslavili ymyenyv gego, ze wszitka rzecz gich slovi syø kona a wszelkø rzecz cistø albo nyecistø sødzicz mayø (quos elegerit..., ut ministrent ei... et ad verbum eorum omne negotium... iudicetur)

     [Przystąpiąc kapłani, synowie Levi, ktoreż to jest zwolił Pan Bog twoj, aby służyli (jemu) i błogosławili imieniu jego, że wszytka rzecz jich słowy się kona a wszelką rzecz czystą albo nieczystą sędzić mają (quos elegerit..., ut ministrent ei... et ad verbum eorum omne negotium... iudicetur)]

Descendants

• Masurian: ze
• Polish: że
• Silesian: że

Further reading

• B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “że”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Boryś, Wiesław (2005), “iż”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN, page 201

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish że.

Pronunciation

• IPA^(key): /ʐɛ/

• Audio 1

  (file)

• Audio 2

  (file)

• Audio 3

  (file)

• Audio 4

  (file)

• Rhymes: -ɛ
• Syllabification: że
• Homophone: -że

Conjunction

że

1. introduces a subordinate clause; that

   Synonym: iż

   Powiedział mi, że ta książka jest ciekawa. ― He told me that this book is interesting.

Usage notes

Polish punctuation rules mandate a comma before any use of że as a conjunction.

Declension

Combined forms of że

	singular	plural
1st person	żem	żeśmy
2nd person	żeś	żeście
3rd person	że	że

Particle

że

1. intensifier

   Synonym: -że

Derived terms

conjunctions

• aniżeli
• aniżeliby

 

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), że is one of the most used words in Polish, appearing 654 times in scientific texts, 503 times in news, 849 times in essays, 951 times in fiction, and 1357 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 4314 times, making it the 12th most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• że in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• że in Polish dictionaries at PWN
• “ŻE I”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 26.06.2020
• “ŻE II”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 06.12.2008
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814), “że”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861), “że”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1927), “że”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 8, Warsaw, page 699

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish że.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈʐɛ/
• Rhymes: -ɛ
• Syllabification: że

Conjunction

że

1. coordinating conjunction; that

Particle

że

1. used to create the periphrastic aorist tense

Declension

This particle needs an inflection-table template.

Further reading

• że in silling.org