حزب‌الله لبنان

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
حزب‌الله
دبیرکلسید حسن نصرالله
بنیان‌گذاری۱۹۸۵؛ ۳۹ سال پیش (۱۹۸۵-خطا: زمان نامعتبر}}) (رسمی)
ستادبیروت، لبنان
جناح پارلمانیوفاداری به بلوک مقاومت
شاخه شبه نظامیشورای جهاد تیپ‌های مقاومت لبنان
مرام سیاسی
دیناسلام شیعه
وابستگی ملیائتلاف ۸ مارس
رنگ رسمی
  • زرد
  • سبز
شعارعربی: فَإِنَّ حِزْبَ ٱللَّهِ هُمُ ٱلْغَالِبُونَ
«حزب خدا همان پیروزمندانند.» آیه ۵۶ سوره مائده
مجلس نمایندگان لبنان[۷]
۱۳ از ۱۲۸ (۱۰٪)
Flag of Hezbollah
وبگاه
حزب‌الله لبنان
تاریخ فعالیت۱۹۸۵– تا الان
گروه(ها)
  • ۳۸۰۰ واحد[۸]
مقرلبنان
اندازهاز ۲۰ هزار تا ۵۰ هزار
متحدانمتحدان دولتی:

متحدان غیردولتی:

مخالفانمخالفان دولتی:
  1. انگلستان انگلستان
  2. اسکاتلند اسکاتلند
  3. ولز ولز
  1. گرینلند گرینلند

مخالفان غیردولتی:

درگیری‌ها و جنگ‌ها

حزب‌الله لبنان، سازمانی سیاسی-نظامی و اسلام‌گرای شیعه در لبنان است. حزب‌الله با الهام از ایدئولوژی اسلام‌گرایی از نظر مرجع تقلید شیعه سید روح‌الله خمینی در لبنان ظهور کرد.[۱۹][۲۰][۲۱][۲۲][۲۳] در زمان جنگ داخلی لبنان، حزب‌الله لبنان به کمک سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، تعلیم نظامی داده شده و تحت حمایت مالی و سیاسی نظام جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت.[۲۴] حزب‌الله لبنان ۳ هدف اصلی را به عنوان آرمان خود اعلام کرده که عبارتند از: محو آثار امپریالیستی غربی در لبنان، مقابله با حزب کتائب و برپایی حکومت اسلامی در لبنان.[۲۵] کمک‌های جمهوری اسلامی ایران به سازمان‌ها و کشورهای نیابتی‌اش یعنی حزب‌الله، انصارالله، حماس و سوریه و شبه‌نظامیان شیعه طرفدار ایران در عراق بیش از یک میلیارد دلار بوده‌است. این در حالیست که مردم ایران در سال‌های اخیر با اوضاع بد اقتصادی و تورم فزاینده و چالش‌های معیشتی مواجه بوده‌اند.[۲۶]

در جریان اعتراضات به نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری دهم ایران، اعتراضات دی ۱۳۹۶ ایران، اعتراضات مرداد ۱۳۹۷ ایران و خیزش ۱۴۰۱ ایران شعارهایی علیه حزب‌الله و همچنین روسیه و چین نیز سر داده شده‌است.

ایران سالیانه ۷۰۰ میلیون دلار به حزب‌الله لبنان می‌دهد.[۲۷]سازمان اینترپل پس از حادثه بمب‌گذاری آمیا و به درخواست دولت آرژانتین، عماد مغنیه یکی از اعضای حزب‌الله را به اتهام ارتباط با این حادثه مورد پیگرد قرار داد[۲۸]در حالی که حقوق کارگران ایرانی با توجه به وضعیت بد اقتصادی بسیار ناچیز است نیروی‌های حزب‌ الله ماهانه حقوق بسیار بالایی را از جمهوری اسلامی دریافت می‌کنند.[۲۹][۳۰]

اسرائیل، ایالات متحده آمریکا، آلمان، بریتانیا،[۳۱][۳۲][۳۳] کانادا، اتریش، هلند،[۳۴][۳۵][۳۶][۳۷] بحرین،[۳۸][۳۹] مصر،[۴۰] اتحادیه عرب،[۴۱] شورای همکاری خلیج فارس[۴۲] و استرالیا حزب‌الله را در فهرست گروه‌های تروریستی طبقه‌بندی کرده‌اند.[۴۳][۴۴][۴۵] در حالی که اتحادیه اروپا، فرانسه و نیوزیلند تنها شاخه نظامی آن را تروریستی دانسته و بین شاخه نظامی و شاخه سیاسی آن تمایز قائل می‌شوند.[۴۶][۴۷] روسیه حزب‌الله را یک سازمان سیاسی-اجتماعی مشروع به حساب می‌آورد.[۴۸] چین بی‌طرف مانده، و با حزب‌الله رابطه دارد.[۴۹] آمریکا حزب‌الله لبنان را در ۲۷ دی ۱۳۹۸ به صورت کامل در لیست سازمان‌هایی که از نظر آمریکا تروریستی هستند، قرار داد. وزارت خارجه آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد که حزب‌الله لبنان نیز همچون سازمان القاعده و «دولت اسلامی» (داعش) عملکرد تروریستی بین‌المللی دارد، و سیاست‌های مخرب جمهوری اسلامی ایران را دنبال می‌کند.[۵۰]

برآوردها تا سال ۲۰۱۷ میلادی نشان می‌دهد که حداکثر قابلیت حزب‌الله لبنان برای بسیج نیرو در حدود ۵۰ هزار جنگجو است.[۵۱]

سید حسن نصرالله پس از ترور شدن سید عباس موسوی به دست نیروهای نظامی اسرائیلی در سال ۱۹۹۲ میلادی به مقام دبیرکلی حزب‌الله لبنان رسید.[۵۲][۵۳] سید حسن نصرالله به صورت علنی اعلام کرده‌است که بودجه و هزینه و خرج و خورد و خوراک و سلاح و موشک‌های حزب‌الله از جمهوری اسلامی ایران می‌رسد.[۵۴][۵۵][۵۶][۵۷][۵۸]

روز ۱۸ اوت ۲۰۲۰ دادگاه بین‌المللی لاهه سلیم عیاش از اعضای حزب‌الله را به جرم ترور رفیق حریری مجرم شناخت.[۵۹] و در ۱۱ دسامبر ۲۰۲۰ به ۵ بار حبس ابد محکوم کرد.[۶۰][۶۱] گزارش تحقیقی «پولیتیکو» نشان می‌دهد که حزب‌الله لبنان به عنوان یک سندیکای فعال بین‌المللی قاچاق مواد مخدر، قاچاق اسلحه و پولشویی عمل می‌کند.[۶۲]

تاریخچه[ویرایش]

هستهٔ اولیه حزب‌الله و ساختار تشکیلاتی آن متشکل از اسلام گرایان، نیروهای حزب الدعوه به رهبری محمدحسین فضل‌الله، شاخه دانشجویی حزب الدعوه، مسئولان جنبش امل، اعضای جنبش فتح به رهبری ابوجهاد (خلیل الوزیر) و تمام گروه‌ها و جریان‌هایی که از انقلاب اسلامی ایران و سید روح‌الله خمینی تأثیر گرفته بودند شکل گرفت.[۶۳][۶۴] نخستین دبیرکل حزب‌الله صبحی طفیلی بود که بعد از اختلاف در نحوه رابطه با ایران از سوی شورای اجرایی این مجموعه کنار گذاشته شد بعد از وی سید عباس موسوی به دبیرکلی این مجموعه انتخاب شد و بعد از ترور او صبحی طفیلی، راغب حرب، عبدالکریم عبید، سید حسین موسوی، سید حسن نصرالله، سید ابراهیم امین السید، حسین الکورانی، نعیم قاسم، محمد یزبک، حسین خلیل، محمد رعد و محمد فنیش از جمله افرادی بودند که از حزب الدعوه و جنبش امل وارد حزب‌الله شده و سید حسن نصرالله به دبیرکلی این مجموعه انتخاب شد.

سید حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله لبنان در اولین سالگرد جنگ اسرائیل و لبنان، در مصاحبه اختصاصی با صدا و سیمای جمهوری اسلامی اعلام کرد که در طول جنگ از «سرپرست و رهبرش»، سیدعلی خامنه‌ای «رهنمود و راهنمایی» دریافت می‌کرده‌است.[۶۵]

دبیران کل و فرماندهان[ویرایش]

محمد الکوثرانی[ویرایش]

محمد الکوثرانی یک رهبر ارشد نیروهای حزب‌الله در عراق است و بعد از کشته شدن قاسم سلیمانی در ماه ژانویه بخشی از کارهای هماهنگی سیاسی گروه‌های شبه نظامی همسو با ایران که سابقاً سلیمانی سازماندهی می‌شد، را به عهده گرفته‌است. او در این موضع مسئولیت اقدامات گروه‌هایی که خارج از کنترل دولت عراق عمل می‌کنند، را تسهیل می‌کند. کوثرانی به‌عنوان یک عضو شورای سیاسی حزب‌الله تلاش کرده منافع حزب‌الله در عراق، از جمله تلاشهای حزب‌الله برای ارائه آموزش، پول، حمایت سیاسی و لجستیک برای گروه‌های شورشی شیعه عراق، را پیش ببرد.[۶۶]

نیروی نظامی[ویرایش]

حزب‌الله یک نیروی شبه‌نظامی است که به سلاح‌های سبک همچون تفنگ‌های اتوماتیک، خمپاره، آرپی‌جی و راکتهای کاتیوشا مسلح است و گاهی از راکت‌های خود برای بمباران شهرهای شمال اسرائیل استفاده می‌کند. به گفته مقامات نظامی آمریکایی آن‌ها راکت‌های خود را با راکت‌اندازهای چندتایی نصب شده بر روی کامیون شلیک نمی‌کنند بلکه معمولاً آن‌ها را از لانچرهای ثابت و با استفاده از کنترل راه دور شلیک می‌کنند تا خدمهٔ آتش آن‌ها از آتش ضد توپخانه اسرائیل در امان باشند. با این حال گزارش‌هایی هم از وجود سیستم‌های راکت‌انداز چندلوله‌ای متحرک منتشر شده‌است از جمله راکت‌اندازهای فجر-۳ ساخت ایران که بر روی کامیون‌های ایسوزو ژاپنی نصب شده‌اند.[۶۷]

منابع اسرائیلی بارها از انتقال راکت‌های دوربرد از جمله انواع ۲۴۰ میلی‌متری راکت معروف ب‌ام-۲۱ گراد و راکت‌های فجر-۳ و فجر-۵ به حزب‌الله لبنان خبر داده‌اند. گزارش‌هایی هم از انتقال موشک بالستیک کوتاه‌برد زلزال-۲ با برد ۱۱۵ کیلومتری و کلاهک ۶۰۰ کیلوگرمی منتشر شده‌است. در سال ۲۰۰۴ رئیس سازمان اطلاعات نظامی اسرائیل اعلام کرده حزب‌الله ۱۳ هزار راکت در اختیار دارد که بیشتر آن‌ها برد ۲۵ کیلومتری داشته و حدود ۵۰۰ عدد از آن‌ها برد ۴۵ کیلومتری (فجر-۳) و ۷۵ کیلومتری (فجر-۵) و چند ده عدد هم برد ۱۱۵ کیلومتری (زلزال-۲) دارند. البته سیستم‌های دوربرد مکانیسم هدف‌گیری نسبتاً پیچیده‌ای دارند و استفاده مؤثر حزب‌الله از آن‌ها بدون کمک مستقیم نیروهای سپاه پاسداران بعید به نظر می‌رسد. در سال ۲۰۰۶ یک مقام ارشد اطلاعاتی نظامی اسرائیل به کمیسیون روابط خارجی و دفاعی کنست مجلس اسرائیل گفت که حزب‌الله هزاران راکت با برد ۲۰ کیلومتری و حدود ۱۰۰ راکت با برد ۴۰ تا ۷۰ کیلومتری در اختیار دارد. در ۱۳ ژوئیه ۲۰۰۶ نیروهای حزب‌الله یک راکت ۳۳۳ میلی‌متری با کلاهک ۱۰۰ کیلوگرمی و برد ۱۳ کیلومتری را به سوی اسرائیل شلیک کردند. آن‌ها این راکت را رعد-۱ نامیدند که به نظر می‌رسد همان راکت شاهین-۱ ساخت ایران باشد. در ۲۸ ژوئیه ۲۰۰۶ حزب‌الله هفت راکت دوربرد را به سوی شهر آفولا در شمال اسرائیل شلیک کرد که به خارج از شهر برخورد کرده و هیچ کشته و مجروحی نداشت. حزب‌الله این راکت را خیبر-۱ معرفی کردند که به نظر می‌رسد نام دیگر راکت فجر-۵ باشد. دبیرکل حزب‌الله در یک سخنرانی اذعان کرد: از کریات شمونه تا ایلات در برد موشک‌های مقاومت اسلامی لبنان قرار دارد. این ادعا احتمال این که حزب‌الله موشک‌های با برد بیش از ۴۰۰ کیلومتر را در اختیار داشته باشد قوی تر کرد.[۶۷]

ایران همچنین پهپادهای غیرمسلح مهاجر-۴ را هم در اختیار حزب‌الله قرار داده‌است. در نوامبر ۲۰۰۴ حزب‌الله یک فروند هواپیمای بدون سرنشین را به سوی اسرائیل به پرواز درآورد که پس از گذشتن از فراز شهر نهاریا در آب‌های سرزمینی لبنان سقوط کرد. در سال ۲۰۰۶ هم حزب‌الله یک کشتی موشک‌انداز کلاس ساعر-۵ اسرائیل را هدف قرار داد که به مرگ یک ملوان اسرائیلی انجامید. ابتدا تصور می‌شد یک پهپاد حامل بمب به کشتی برخورد کرده اما بعداً مشخص شد که از مدل تولید ایران موشک کروز سی-۸۰۲ (با نام ایرانی موشک نور) برای حمله استفاده شده‌است. نیروهای حزب‌الله هم‌زمان با همین حمله یک موشک ضدکشتی هدایت راداری سی-۸۰۲ را نیز به سوی یک کشتی تجاری با پرچم کامبوج که در کنار کشتی اسرائیلی قرار داشت، شلیک کردند. ۱۲ ملوان مصری این کشتی که پس از برخورد موشک به آب پریده بودند توسط کشتی‌های دیگر نجات داده شدند.[۶۷]

سید حسن نصرالله دبیرکل حزب‌الله لبنان طی گفتگو با شبکه المنار دربارهٔ تحولات لبنان و منطقه گفت اسرائیل نقطه ضعفی در آماده‌سازی جبهه داخلی خود برای جنگ دارد و این امر باعث شده‌است تا حزب‌الله بتواند امروز به شکل بهتری این جبهه را مورد هدف قرار داده تلفات بیشتری را بر آن وارد کند. به گزارش ماکو نیوز اسرائیلی نصرالله هزاران هدف را در اسرائیل بر روی نقشه نشان داد و محل استقرار اهداف راهبردی اسرائیل را از روی آن در معرض دید بینندگان گذاشت. همچنین روزنامه هاآرتص خبر داد، حزب‌الله تأکید می‌کند قادر است زیان‌های جبران ناپذیری را به اسرائیل وارد کند، زیان‌هایی که بخشی از آن متوجه جبهه داخلی خواهد شد. این گفتگو با بازتاب گسترده رسانه‌های اسرائیل مواجه شده‌است.[۶۸][۶۹]

بخش نظامی حزب‌الله خود را شاخهٔ مقاومت اسلامی در لبنان می‌داند.[نیازمند منبع]

خلع سلاح[ویرایش]

  • در گزارش منتشر شده در وبگاه سازمان ملل متحد، آنتونیو گوترش گفت: «نگهداری سلاح غیرمجاز خارج از کنترل دولت، توسط حزب‌الله و دیگر گروه‌های مسلح غیردولتی نشان‌دهندهٔ یک نقض مستمر قطعنامهٔ ۱۷۰۱ (سال ۲۰۰۶)، و یک نگرانی جدی است». در گزارشی که قرار است سه‌شنبهٔ آینده به شورای امنیت سازمان ملل ارائه شود، دبیرکل سازمان ملل آنتونیو گوترش از دولت لبنان خواست که گروه شبه‌نظامی حزب‌الله را خلع‌سلاح کند. گوترش گفت: «من دولت لبنان را فرا می‌خوانم که همهٔ اقدامات ضروری را در جهت تضمین اجرای بندهای مربوط به توافقنامهٔ طائف و قطعنامه‌های ۱۵۵۹ (سال ۲۰۰۴) و ۱۶۸۰ (سال ۲۰۰۶) انجام دهد، که به استثنا دولت لبنان، خلع‌سلاح تمامی گروه‌های مسلح در لبنان را الزامی می‌کند تا هیچ سلاح یا حوزهٔ اختیار دیگری به‌جز دولت، در لبنان نباشد».[۷۰]
  • روز یکشنبه ۹ اوت صدها لبنانی در مرکز شهر بیروت، در اعتراض به مشکلات اقتصادی دست به تظاهرات زدند. معترضان همچنین خواهان خلع سلاح شبه‌نظامیان حزب‌الله شده و سطل‌های زباله را آتش زدند.[۷۱]
  • به گزارش شبکه‌های اجتماعی، در فضای مجازی لبنان هشتگ خلع سلاح حزب‌الله (#نزع_سلاح_حزب‌الله) مورد توجه قرار گرفته و ترند شد.[۷۲]

فعالیت سیاسی[ویرایش]

حزب‌الله لبنان با انتشار مرام‌نامه جدیدی در سال ۲۰۰۹، صراحتاً بر اجرای یک سیستم اسلامی بر پایه رأی مستقیم مردم و نه از طریق اجبار و تحمیل، تأکید نموده‌است. تأکید حزب‌الله مبنی بر نبود اجبار در اسلام، نوعی انعطاف‌پذیری ایدئولوژیک جهت پذیرش اصل تغییر اولویت‌های راهبردی را به این جنبش تزریق نموده‌است. در همین راستا، حزب‌الله معتقد است که نیل به مردم‌سالاری مبتنی بر رضایت مردم، یکی از اصول اساسی حکومت در لبنان باقی خواهد ماند. با تأکید بر نیاز به مردم‌سالاری مبتنی بر رضایت مردم و تشکیل دولت وحدت ملی، پیام سند جدید این خواهد بود که حزب‌الله خود را یک بازیگر سیاسی عمده در لبنان به‌شمار می‌آورد و فارغ از نتایج انتخابات، حکومت باید اصل توافق با حزب‌الله را مدّ نظر قرار دهد.[۷۳] بر این اساس، حزب‌الله لبنان از سال ۲۰۰۹ چهره‌ای سیاسی به خود گرفت و به‌طور جدی پا به عرصهٔ رقابت‌های سیاسی گذاشت و در تمام انتخابات‌های پارلمانی و شهری لبنان حضور فعالی داشته‌است که برخی از آن‌ها با پیروزی و برخی نیز با شکست همراه بوده‌است.

انتخابات پارلمانی ژوئن ۲۰۰۹[ویرایش]

در انتخابات پارلمانی ژوئن ۲۰۰۹ تمامی کاندیدهای حزب‌الله به پارلمان راه یافتند اما از آنجا که متحدان آن‌ها در ائتلاف ۸ مارس موفق به کسب آرای مردم نشدند، گروه ۱۴ مارس (تحت حمایت غرب) با کسب ۷۱ کرسی پیروز انتخابات اعلام شد.[۷۴] اما به رغم شکست جریان ۸ مارس در این انتخابات، حزب‌الله لبنان و متحدان آن‌ها در پی سقوط دولت سعد حریری در ژانویه ۲۰۱۱ به دلیل استعفای یازده وزیر متعلق به گروه ۸ مارس، توانستند دولت را در اختیار بگیرند و تاکنون نیز که به روزهای پایانی عمر قانونی آن نزدیک می‌شویم، موقعیت سیاسی خود را حفظ نمایند.[۷۵]

انتخابات سراسری ۲۰۱۸ لبنان[ویرایش]

همچنین ببینید: انتخابات سراسری لبنان (۲۰۱۸)

انتخابات سراسری لبنان می‌بایست در سال ۲۰۱۴ م. برگزار می‌شد[۷۶] اما عدم موفقیت مجلس در انتخاب رئیس‌جمهور، سبب شد تا دو سوم از اعضای پارلمان به تمدید این دوره از مجلس تا سال ۲۰۱۷ میلادی رأی دهند.[۷۷] آنگاه قرار شد انتخابات در ۲۱ مه ۲۰۱۷ میلادی برگزار شود.[۷۸] سرانجام انتخابات مجلس لبنان در ۶ مه ۲۰۱۸ میلادی برگزار شد.

نتایج این انتخابات نشان داد که حزب‌الله لبنان و متحدانش در مجموع کرسی‌های بیشتری را به‌دست آورده‌اند. این در حالی‌است که حزب سعد حریری یک سوم کرسی‌هایش را در این انتخابات از دست داده‌است. هرچند تعداد کرسی‌های حزب‌الله لبنان در مجلس تغییر چندانی نکرد، اما متحدان حزب‌الله لبنان که حامی محور مقاومت هستند، کرسی‌های بیشتری را به دست آورده‌اند.[۷۹]

نتایج انتخابات پارلمانی لبنان در ۲۰۲۲ نشان داد حزب‌الله و متحدانش پیروز انتخابات شدند ولی[۸۰]اکثریت خود در مجلس را از دست دادند.[۸۱]

مخالفان[ویرایش]

دیدگاه‌ها[ویرایش]

  • به جز در خارج لبنان این گروه منتقدانی در درون این کشور نیز دارد. برای مثال حامیان دولت فؤاد سینیوره (نخست‌وزیر پیشین لبنان) با تأکید بر اینکه فقط دولت لبنان از حق تصمیم‌گیری دربارهٔ مقابله با تهدیدهای خارجی برخوردار است، سازمان سیاسی حزب‌الله را به مثابه «دولت در دولت» و شبه نظامیان آن را «ارتش در ارتش» می‌نامند و در مجموع حزب‌الله را به دنبال کردن منافع ایران و سوریه متهم می‌کنند.[۸۲]
  • در تاریخ ۲۸ آوریل ۲۰۰۹ میلادی، و یک ماه پیش از برگزاری انتخابات پارلمانی لبنان، بان کی‌مون، دبیرکل سازمان ملل متحد در گزارشی به شورای امنیت سازمان ملل متحد، حزب‌الله لبنان و سایر گروه‌های شبه‌نظامی را متهم به ایجاد بی‌ثباتی در این کشور کرد. بان کی‌مون، همچنین حزب‌الله لبنان را خطری برای آرامش و پیشبرد مردم‌سالاری در لبنان خواند.[۸۳]
  • به دنبال انفجار در بیروت؛ نسبت به حزب‌الله لبنان دافعه ایجاد شده‌است، برای خیلی‌ها حزب‌الله تحت حمایت ایران فراتر از سیستم قدرت فرقه‌ای حاکم در لبنان می‌باشد و بنابراین لاجرم در فساد که ریشه فاجعه بندر بیروت بوده دست داشته‌است و مسئول کشاندن کشور به ورشکستگی می‌باشد.[۸۴]

اعتراضات[ویرایش]

بعد از انفجار بیروت حزب‌الله در کانون خشمی است که علیه طبقه حاکم کشور، منجمله از جانب تعداد فزاینده‌ای از هواداران شیعه سنتی این گروه، قرار گرفته‌است. تظاهرکنندگان که نسبت به فساد و بی‌مبالاتی که منجر به انفجار گردید خشمگین هستند، آدمک حسن نصرالله رهبر حزب‌الله را در میدان مرکزی شهدای بیروت دار زدند.[۸۵]

اعلام حزب‌الله به عنوان گروه تروریستی[ویرایش]

بین برخی از کشورها مانند سوریه و ایران و روسیه کشورها برسر اعلام گروه حزب‌الله لبنان به عنوان گروهی تروریستی یا یک گروه سیاسی با بقیه کشورها مانند برخی از کشورهای اروپایی و آمریکا و اتحادیه کشورهای عرب و شورای همکاری خلیج فارس اختلاف نظر وجود دارد.[۱۹] این در حالی است که دولت لبنان از گروه حزب‌الله به عنوان حزبی مشروع و قانونی یاد می‌کند.[۸۶][۸۷][۸۸][۸۹][۹۰][۹۱]

سازمان اینترپل پس از حادثه بمب‌گذاری آمیا و به درخواست دولت آرژانتین، عماد مغنیه یکی از اعضای حزب‌الله را به اتهام ارتباط با این حادثه مورد پیگرد قرار داد[۹۲]

کشورهای زیر، شاخه نظامی گروه حزب‌الله لبنان را به عنوان گروهی تروریستی شناسایی کرده‌اند.

  • ایالات متحده آمریکا، هلند،[۳۴][۳۵][۳۶][۳۷] بحرین[۳۸][۳۹] مصر[۴۰] اتریش، کانادا، اتحادیه عرب[۴۱] و اسرائیل حزب‌الله را در فهرست گروه‌های تروریستی طبقه‌بندی کرده‌اند.[۴۳][۴۴][۴۵] در حالی که اتحادیه اروپا، نیوزلند تنها شاخه نظامی آن را تروریستی دانسته و بین شاخه نظامی و شاخه سیاسی آن تمایز قائل می‌شوند.[۴۶][۴۷]
  • روز ۱۳ نوامبر ۲۰۱۸ آمریکا مجدداً حزب‌الله لبنان را به عنوان یک گروه تروریستی جهانی معرفی کرد و جوایزی تا ۵ میلیون دلار برای یافتن دو عضو حزب‌الله به نام‌های یوسف محمود حرب و هیثم علی طباطبایی تعیین کرد.[۹۳][۹۴][۹۵]
  • وزیر امور خارجه بریتانیا، جرمی هانت در تاریخ ۲۵ فوریه ۲۰۱۹ در بیانیه‌ای اعلام کرد: «کشورش از لبنانی باثبات و موفق حمایت می‌کند اما نمی‌تواند زمانی که مسئله تروریسم مطرح است، از خود نرمش نشان دهد.» وی گفت: «آشکار است که تمایزی بین شاخه نظامی و سیاسی حزب‌الله وجود ندارد و با تحریم کردن حزب‌الله به هر شکل ممکن، دولت پیامی آشکار می‌دهد که فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده این گروه در منطقه کاملاً غیرقابل قبول و زیان‌بار برای امنیت ملی بریتانیا است.»[۹۶][۹۷]
همچنین وزیر کشور بریتانیا، ساجد جاوید گفت: «حزب‌الله همچنان به اقدامات خود برای بی‌ثبات کردن وضعیت شکننده خاورمیانه ادامه می‌دهد و ما بیش از این نمی‌توانیم تفکیکی بین شاخه نظامی تحریم‌شده این گروه و حزب سیاسی آن قائل شویم.»[۹۸] در ۲۵مین سالگرد حمله به مرکز یهودیان آمیا و همزمان با سفر مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا به آرژانتین، این کشور حزب‌الله را به عنوان سازمانی تروریستی معرفی و داراییهای این گروه را توقیف کرد. مقامات آرژانتین حزب‌الله را به انجام حمله به سفارت اسرائیل در آرژانتین، و ایران و حزب‌الله را به بمبگذاری در مرکز یهودیان در آن کشور متهم کرده‌اند.[۹۹]
  • روز جمعه ۲۷ دی ۱۳۹۸ دولت بریتانیا کلیت تشکیلات حزب‌الله لبنان را براساس قوانین مقابله با تروریسم و تأمین مالی تروریست‌ها به عنوان یک گروه تروریستی تحت تحریم قرار داد و همچنین دارایی‌های آن را ضبط خواهد کرد. بدین ترتیب بریتانیا هم شاخه سیاسی و هم شاخه نظامی حزب‌الله را نامگذاری تروریستی می‌کند.[۱۰۰][۱۰۱]
  • وزیر کشور آلمان روز ۳۰ آوریل ۲۰۲۰ اعلام کرد که آلمان تمامی فعالیت‌های گروه حزب‌الله لبنان در خاک خود را ممنوع اعلام کرده و کلیت این گروه را از این پس به عنوان سازمان تروریستی می‌شناسد.[۱۰۲]
  • در اسفند ۹۴ شورای همکاری خلیج فارس این حزب را تروریستی نامید.[۱۰۳]
  • روز پنجشنبه ۲۳ مرداد ۱۳۹۹ دولت لیتوانی حزب‌الله لبنان را در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار داد. لیناس لینکویسیوس، وزیر خارجه لیتوانی اعلام کرد برخی افراد مرتبط با این گروه تحت حمایت ایران، امنیت ملی لیتوانی را تهدید کرده‌اند.[۱۰۴][۱۰۵]
  • دادگاهی در شهر کلاگنفورت اتریش یک فرمانده حزب‌الله و عضوگیر اعضای جدید برای این سازمان تروریستی را به ۹ سال حبس محکوم کرد. او همچنین در آموزش‌های عقیدتی و نظامی، از جمله در ایران، شرکت داشته‌است.[۱۰۶]
  • روز پنجشنبه اول آبان ۱۳۹۹ دولت استونی گروه شبه نظامی حزب‌الله لبنان را تحت تحریم قرار داد، این اقدام در واکنش به اقدامات تروریستی حزب‌الله اتخاذ شده‌است. وزیر امور خارجه استونی، اورماس رینسالو گفت: «حزب‌الله یک تهدید قابل توجه علیه امنیت بین‌المللی، و در نتیجه امنیت استونی، محسوب می‌شود.»[۱۰۷]
  • دولت گواتمالا به‌طور رسمی حزب‌الله را یک سازمان تروریستی اعلام کرد. پمپئو شنبه ۳ آبان ۱۳۹۹ با صدور بیانیه‌ای از اقدام گواتمالا تقدیر کرد.[۱۰۸]
  • روز سه شنبه ۱۱ آذر ۱۳۹۹ کشورهای اسلوونی و لتونی نام گروه حزب‌الله لبنان را در فهرست گروه‌های تروریستی قرار دادند. دولت اسلوونی اتخاذ این تصمیم را با استناد به اینکه فعالیت‌های حزب‌الله با «جرائم سازمان‌یافته و تروریسم» مرتبط است، خواند و دولت لتونی نیز اعلام کرد از این پس سفر اشخاص مرتبط با حزب‌الله لبنان به این کشور ممنوع می‌باشد.[۱۰۹]
  • روز جمعه ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۰ دولت اتریش کلیت گروه حزب‌الله لبنان را ممنوع اعلام کرد. الکساندر شالنبرگ، وزیر خارجه اتریش اعلام کرد که هیچ فرقی بین شاخه نظامی و شاخه سیاسی حزب‌الله نیست.[۱۱۰]
فهرست کشورهایی که شاخه نظامی حزب‌الله لبنان یا تمام این سازمان را به عنوان گروهی تروریستی می‌شناسند
کشورها توضیحات منابع
استرالیا استرالیا تمامی موجودیت حزب‌الله لبنان [۱۱۱]
 کانادا تمامی موجودیت حزب‌الله لبنان [۱۱۲]
بحرین بحرین تمامی موجودیت حزب‌الله لبنان
اتحادیه عرب اتحادیه کشورهای عرب تمامی موجودیت حزب‌الله لبنان [۸۹]
اتحادیه اروپا اتحادیه اروپا شاخه نظامی حزب‌الله
اسرائیل اسرائیل تمامی موجودیت حزب‌الله لبنان
ایالات متحده آمریکا ایالات متحده آمریکا تمامی موجودیت حزب‌الله لبنان
اتریش اتریش تمامی موجودیت حزب‌الله لبنان
بحرین بحرین تمامی موجودیت حزب‌الله لبنان
فرانسه فرانسه شاخه نظامی حزب‌الله
شورای همکاری خلیج فارس شورای همکاری خلیج فارس تمامی موجودیت حزب‌الله
ژاپن ژاپن تمامی موجودیت حزب‌الله لبنان
هلند هلند تمامی موجودیت حزب‌الله لبنان
امارات متحده عربی امارات متحده عربی تمامی موجودیت حزب‌الله لبنان
بریتانیا بریتانیا تمامی موجودیت حزب‌الله لبنان
نیوزیلند نیوزلند شاخه نظامی حزب‌الله
آرژانتین آرژانتین تمامی موجودیت حزب‌الله لبنان [۹۹]
آلمان آلمان تمامی موجودیت حزب‌الله لبنان [۱۱۳]
هندوراس هندوراس تمامی موجودیت حزب‌الله لبنان [۱۱۴]
کلمبیا کلمبیا تمامی موجودیت حزب‌الله لبنان
گواتمالا گوآتمالا تمامی موجودیت حزب‌الله لبنان [۱۱۵]
نیوزیلند لیتوانی تمامی موجودیت حزب‌الله لبنان
کوزوو کوزوو تمامی موجودیت حزب‌الله لبنان
اسلوونی اسلوونی تمامی موجودیت حزب‌الله لبنان [۱۱۶]
لتونی لتونی تمامی موجودیت حزب‌الله لبنان [۱۱۶]

اتهام جاسوسی، خرابکاری و قاچاق سلاح به مصر[ویرایش]

دادستانی مصر در تاریخ ۱۲ آوریل ۲۰۰۹ میلادی، با متهم کردن حزب‌الله لبنان به جاسوسی، قاچاق اسلحه و تلاش برای بی‌ثبات کردن مصر، از بازداشت گروه ۴۹ نفره‌ای خبر داد که با دستور گرفتن از سید حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله لبنان، علیه امنیت ملی مصر فعالیت می‌کردند.[۱۱۷][۱۱۸]

سید حسن نصرالله، رهبر حزب‌الله در واکنش به این دستگیری‌ها اعتراف کرد که تنها یکی از دستگیرشدگان لبنانی، به نام سامی شهاب، عضو حزب‌الله بوده و در حال انجام مأموریتی برای رساندن تدارکات نظامی به فلسطینی‌های نوار غزه بوده‌است. با وجود ادعای نصرالله، سامی شهاب در اعترافات خود مدعی شده که برنامه حملهٔ تروریستی در اصل «حرکتی انتقام‌جویانه در برابر کشته شدن عماد مغنیه، از رهبران نظامی ارشد گروه حزب‌الله لبنان بوده‌است».[۱۱۹]

ترور رفیق حریری و دادگاه لاهه[ویرایش]

در فوریه ۲۰۰۵ رفیق حریری نخست‌وزیر لبنان و ۲۱ نفر از نزدیکان وی در یک عملیات تروریستی بمب‌گذاری در لبنان کشته شدند، پس از ۱۵ سال روز سه شنبه ۱۸ اوت ۲۰۲۰ دادگاه بین‌المللی ویژه لبنان در لاهه سلیم عیاش از اعضای حزب‌الله را در این رابطه مجرم شناخت.[۱۲۰] قاضی دیوید ری، رئیس دادگاه لاهه، واقع در هلند گفت: «این دادگاه آقای عیاش را بدون تردید و به‌طور قطعی به عنوان یکی از عاملان ترور رفیق حریری مجرم می‌شناسد.»[۱۲۱]

روز جمعه ۱۱ دسامبر ۲۰۲۰ دادگاه بین‌المللی لاهه سلیم جمیل عیاش عضو حزب‌الله و از متهمان سوءقصد رفیق حریری را به ۵ بار حبس ابد محکوم کرد.[۶۰][۶۱]

دادگاه بین‌المللی ویژه قتل رفیق حریری، در مرحله تجدیدنظر روز پنجشنبه ۲۶ خرداد ۱۴۰۱ دو تن از اعضای حزب‌الله لبنان به نام‌های حسن حبیب مرحی و حسین حسن عنیسی را به دلیل نقش آنها در ترور رفیق حریری و کشته شدن ۲۱ تن دیگر به حبس ابد محکوم کرد.[۱۲۲]

انفجار بندر بیروت[ویرایش]

مقالهٔ اصلی: انفجار در بندر بیروت

به دنبال انفجار در بندر بیروت در ۴ اوت ۲۰۲۰ اتهامات زیادی علیه حزب‌الله در رسانه‌ها و منابع مختلف مطرح است:

  • فاکس نیوز در گزارشی به نقل از برخی منابع نوشت، بیشتر تحرکات و اقدامات اجرایی در بندر بیروت زیر نظر و کنترل «غیررسمی» حزب‌الله قرار داشته‌است و احتمالاً از این بندر برای واردات اسلحه نیز استفاده شده‌است. این انفجار درست پیش از محکمهٔ سازمان ملل برای صدور حکم علیه حکم چهار مظنون قتل رفیق حریری که مرتبط با حزب‌الله لبنان بودند اتفاق افتاد،[۱۲۳] حسن نصرالله رهبر حزب‌الله لبنان در سخنرانی پیشین‌اش گفته بود که ما می‌توانیم انباری از مواد منفجرهٔ «آمونیاک» که در بندر حیفا (EN) در اسرائیل ذخیره شده‌است را با موشک‌هایمان هدف قرار دهیم و آن چنان انفجاری به وجود بیاید که اندازهٔ یک بمب اتمی قدرت تخریبی دارد.[۱۲۴]
  • بلومبرگ در گزارشی با اشاره به حزب‌الله نوشت، نیترات آمونیوم در ۲۰۱۳ که از گرجستان به موزامبیک می‌رفت توسط کسی که هنوز معلوم نیست کیست به بیروت منتقل شد. عمده بندرهای بیروت در کنترل حزب‌الله است و عمده لبنانی‌ها معتقدند که نیترات آمونیوم در اختیار این شبه‌نظامیان بود. این انفجار درست پیش از محکمهٔ سازمان ملل برای صدور حکم علیه ۴ عضو فراری حزب‌الله رخ افتاد.[۱۲۵]
  • روز جمعه ۷ اوت، بهاءالدین حریری، برادر سعد حریری گفت که حزب‌الله لبنان از بندر بیروت برای انبار کردن اسلحه استفاده کرده‌است. وی تأکید کرد همه در بیروت می‌دانند که بندر این شهر در کنترل حزب‌الله لبنان است. او گفت که حزب‌الله مسئول انباری بوده که در آن نیترات آمونیوم نگهداری شده بود.[۱۲۶] در مقابل سید حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله، با تکذیب این ادعا، اعلام کرد که این حزب نه بندر بیروت را اداره می‌کند و نه چیزی در آن داشته‌است.[۱۲۷] اما منتقدان این حزب قبول ندارند و حزب‌الله را به چیره شدن بر برخی از مراکز مهم در لبنان، ازجمله فرودگاه بین‌المللی بندر بیروت، متهم می‌کنند.[۱۲۸]
  • نشریه آلمانی دی ولت روز پنجشنبه ۲۰ اوت ۲۰۲۰ در گزارشی به قلم دانیل دیلان بومر خبر داد که براساس سندهای مشاهده شده، در سال ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ سه محموله نیترات آمونیوم توسط حزب‌الله لبنان سفارش داده شده و توسط سپاه قدس و زیر نظارت قاسم سلیمانی به آنها تحویل داده شده‌است. مقامات لبنان نیز گفته‌اند نیترات آمونیوم موجود در بندر بیروت که منفجر شد نیز به سالهای ۲۰۱۳و ۲۰۱۴ بر می‌گردد.[۱۲۹]

انفجار انبار حزب‌الله[ویرایش]

روز ۲۲ سپتامبر ۲۰۲۰ زاغه مهمات حزب‌الله در روستای عین قانا در جنوب لبنان منفجر شد، این زاغه در منطقه‌ای قرار داشت که حزب‌الله یک کمربند حفاظتی اطراف آن ایجاد کرده بود، این انفجار شوک جدیدی به این کشور بحران زده وارد آورد. علت انفجار مشکلات فنی ذکر شده‌است.[۱۳۰]

انبار کردن سلاح و موشک در زیر ساختمان‌های غیرنظامی بیروت[ویرایش]

شواهد جدید نشان می‌دهد که حزب‌الله در حال ساخت و انباشت سلاح و موشک‌های نقطه‌زن در زیر ساختمان‌های غیرنظامی بیروت هستند. به همین دلیل یک گروه دو حزبی از قانونگذاران آمریکا، از کاخ سفید خواسته‌اند تا برای تحریم رهبران حزب‌الله اقدام کند.[۱۳۱]

انبار نیترات آمونیوم در اروپا[ویرایش]

نِیتِن سِیلز، هماهنگ‌کننده مبارزه با تروریسم در وزارت خارجه آمریکا، می‌گوید گروه شبه‌نظامی حزب‌الله لبنان انبارهای حاوی نیترات آمونیوم در سراسر قاره اروپا دارد وی افزود این گروه مقدار قابل توجهی نیترات آمونیوم را از بلژیک به فرانسه، یونان، ایتالیا، اسپانیا و سوئیس منتقل کرده‌است. بنابر ادعای سیلز هرگاه جمهوری اسلامی ایران تشخیص دهد، حزب‌الله از این مواد برای حملات تروریستی خود استفاده خواهد کرد.[۱۳۲][۱۳۳]

انبار حاوی نیترات آمونیوم در آلمان[ویرایش]

سازمان امنیت داخلی آلمان خبر داده‌است که حزب‌الله لبنان در ایالت بایرن یک انبار حاوی نیترات آمونیوم داشته که در سال ۲۰۱۶ محتویات آن از آلمان خارج شده‌است. این را وقتی نهادهای امنیتی آلمان متوجه شدند که مشغول تحقیق دربارهٔ فعالیت‌های حزب‌الله در این کشور بودند. محتویات این انبار «بسته‌های سرد» موسوم به Cold-Packs بوده که از جمله حاوی نیترات آمونیوم بوده‌اند.[۱۳۴]

نیترات آمونیوم در لندن[ویرایش]

در سال ۲۰۱۵ چهار عضو حزب‌الله درحالی‌که سه تن نیترات آمونیوم را در کیسه‌های آرد بسته‌بندی و پنهان کرده بودند، توسط سرویس‌های اطلاعاتی بریتانیا به کمک موساد دستگیر شدند.[۱۳۵] مردی ۴۰ساله که با حزب‌الله ارتباط داشت، در حومه‌های لندن نیترات آمونیوم را در بسته‌های یخ به عنوان عالی‌ترین پوشش انبار می‌کرده‌است.[۱۳۶]

قاچاق قرص‌های مخدر آمفِتامین[ویرایش]

رسانه‌های ایتالیایی گزارش داده‌اند که محموله ۱۵ تنی قرص‌های مخدر آمفِتامین که تیرماه ۱۳۹۹ کشف شد، متعلق به حزب‌الله لبنان است. ارزش این محموله که از سوریه ارسال شده بود، حدود یک میلیارد یورو برآورد شده‌است. این محموله شامل ۸۴ میلیون قرص روانگردان آمفتامین بود و دادستانی ناپل آنرا به‌عنوان «بزرگ‌ترین عملیات» ضبط آمفتامین در جهان نام برده‌است.[۱۳۷] مقام‌های قضایی ایتالیا روز ۵ دی ۱۳۹۹ اعلام کردند که حزب‌الله لبنان مالک و انتقال‌دهنده ۱۵ تن آمفتامین قاچاق است و مبدأ ارسال آن لاذقیه سوریه است، این قرص‌ها در محموله‌های کاغذ و چرخ‌دنده‌های بزرگ صنعتی به صورتی کاملاً حرفه‌ای جاسازی شده بود.[۱۳۸]

رابطه با ایران[ویرایش]

دیدار دبیرکل حزب‌الله سید حسن نصرالله و هیئت همراه با سید علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۸۴

بنا بر گفته‌های محمدحسن اختری سفیر ایران در سوریه در سال‌های (۱۹۹۷–۱۹۹۴) و (۲۰۰۸–۲۰۰۵) ایران به حزب‌الله کمک‌های مالی و معنوی کرده‌است و سپاه پاسداران به آموزش نیروهای حزب‌الله می‌پرداخته‌است ولی او هرگونه شرکت مستقیم ایران را در درگیری‌های حزب‌الله رد می‌کند.[۱۳۹]

جمهوری اسلامی ایران ارتباط نزدیکی با جنبش حزب‌الله دارد و دولت و نهادهای حکومتی ایران، از جمله بنیاد شهید، حمایت‌های مالی قابل توجهی از این گروه و طرفداران و ساکنان مناطق تحت نفوذ آن به عمل می‌آورند.[۱۴۰]

در ۲۴ ژوئن ۲۰۱۶ سایت المنار متعلق به حزب‌الله لبنان خبر داد که حسن نصرالله در یک سخنرانی عمومی با اشاره به محدودیت‌های مالی علیه این گروه گفت:

«این محدودیت‌ها تأثیری در وضعیت حزب‌الله ندارد چون تمام منابع مالی حزب‌الله نه از بانک‌ها بلکه از سوی ایران تأمین می‌شود.»

همچنین گفت:

«این پول‌ها همان‌طور به دست ما می‌رسد که موشک‌هایی که با آن اسرائیل را تهدید می‌کنیم.»[۱۴۱]

همچنین نصرالله در واکنشی دیگر در طی دی ماه سال ۱۳۹۶ پیش از خروج آمریکا از برجام و قبل از تشدید تحریم‌های بیشتر از علیه جمهوری اسلامی در واکنش به یک گزارش آمریکایی بر مبنای این که بخشی از درآمدهای حزب‌الله از طریق تجارت مواد مخدر تأمین می‌شود بار دیگر و با صراحت از تأمین مالی گروهش از سوی ایران سخن گفت و اینبار اظهار کرد:

«نان، آب، پول، اسلحه و موشک‌های ما همگی از ایران می‌رسد… و تا ایران پول دارد، حزب‌الله هم پول دارد.»

پیشتر نیز از سوی مقامات آمریکایی پیش‌بینی می‌شد که درصورت وضع تحریم‌های سنگین علیه جمهوری اسلامی برروند حمایت از گروه‌های تحت حمایتش اثر می‌گذارد که افزایش درخواست‌های اعانه از سوی حزب‌الله لبنان گواهی براین استدلال قلم‌داد شد.[۱۴۲]

پیش از این، پیرو ماجرای توقیف طلا و ارز متعلق به ایران در ترکیه در سال ۱۳۸۷ و ۸۸، به ترتیب یک رسانه ایرانی-اتریشی و یک رسانه اسرائیلی تحلیلگر اخبار با اشاره به اخبار العربیه و اخبار غیررسمی از ارتباط آن ماجرا با حمایت جمهوری اسلامی از حزب‌الله لبنان و تأسیس یک بانک مشترک در ترکیه خبر داده بودند.[۱۴۳][۱۴۴]

ناتان سیلز هماهنگ‌کننده وزارت خارجه آمریکا روز ۱۳ نوامبر ۲۰۱۸ اعلام کرد که حکومت ایران سالانه ۷۰۰ میلیون دلار هزینه حزب‌الله لبنان می‌کند.[۹۳][۹۴][۹۵] پیش از این نیز حسن نصرالله رهبر حزب‌الله به صورت علنی و در حضور سفیر ایران در لبنان اعلام کرده بود که:

«ما خیلی صریح می‌گوییم و شاید چنین چیزی در تمام جهان وجود نداشته باشد، که یک کسی بیاید به‌صورت علنی شفاف و صادقانه بگوید، در مقابل همه جهان بی پرده می‌گوییم، بودجه و هزینه و خرج و خورد و خوراک و سلاح و موشک‌های حزب‌الله از جمهوری اسلامی ایران می‌رسد. تا زمانی که ایران پول داشته باشد، یعنی ما پول داریم»[۵۴][۵۵][۵۶][۵۷][۵۸]

نقش حزب‌الله در گسترش نفوذ منطقه‌ای ایران[ویرایش]

روزنامه واشینگتن پست در مقاله‌ای به نقل از رابرت فورد سفیر پیشین آمریکا در سوریه حزب‌الله لبنان را در حکم یک ناو هواپیما بر ایرانی در شرق مدیترانه می‌داند. اوباما نیز در دیدار با یک لابی یهودی در مرداد ۱۳۹۴ (خورشیدی) گفت: «اگر توافق هسته‌ای رد شود و ما به ایران حمله کنیم، حزب‌الله به سمت تل‌آویو موشک پرتاب می‌کند و اسرائیل متحمل فشار می‌شود. در تمامی سناریوها، اسرائیل متحمل فشارهای ناشی از حملات نظامی خواهند بود.»[۱۴۵][۱۴۶]

در پی جنگ داخلی سوریه، حزب‌الله لبنان برای کمک به حکومت بشار اسد، رئیس‌جمهور هم‌پیمان ایران در سوریه، شمار زیادی جنگجو به سوریه فرستاد که تعداد آن‌ها در یکی از مقاطع زمانی به ۸ هزار نفر هم رسید. تلفات حزب‌الله لبنان در حمایت از اسد در سوریه حدود دو هزار کشته و چهار هزار مجروح برآورد می‌شود.[۵۱]

تحریم‌ها[ویرایش]

  • ایالات متحده در ۸ اکتبر ۱۹۹۷ حزب‌الله را به عنوان یک سازمان تروریستی خارجی و در ۳۱ اکتبر ۲۰۰۱ به‌عنوان یک سازمان تروریست جهانی ویژه نامگذاری کرد و شورای همکاری خلیج فارس، حزب‌الله را در ۲ مارس ۲۰۱۶ به عنوان یک سازمان تروریستی معرفی کرد.[۱۴۷]
  • روز پنجشنبه ۲۵ اکتبر۲۰۱۸ دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا، لایحه تحریم جدیدی علیه گروه حزب‌الله امضاء کرد. حزب‌الله توسط ایران حمایت می‌شود و این لایحه در سالروز انفجاری که در سال ۱۹۸۳ در بیروت منجر به کشته شدن ۲۴۱ تفنگدار دریایی آمریکا شده بود امضاء شده‌است. این لایحه امکان گسترش تحریم در رابطه با کسانی که با حزب‌الله تجارت کنند را فراهم می‌کند.[۱۴۸]
  • روز سه شنبه ۱۳ نوامبر ۲۰۱۸ وزارت امور خارجه آمریکا جواد نصرالله فرزند حسن نصرالله را در فهرست تروریسم جهانی قرار داد. جواد نصرالله یکی از رهبران حزب‌الله و فرمانده گردان المجاهدین است. براساس تحریم‌های جدید تمامی دارایی‌های پسر نصرالله مصادره شده و معامله با او و گردان المجاهدین ممنوع می‌باشد. علاوه بر او، محسن عبیدالزیدی، یوسف هاشم، عدنان حسین کوثرانی و محمد عبدالهادی فرحات را نیز در لیست تروریستی وارد کرده‌اند. عبیدالزیدی هماهنگ‌کننده بین حزب‌الله و سپاه پاسداران ایران و حامیانشان در عراق است که در قاچاق سوخت از ایران به سوریه شرکت داشته و فردی است که از جانب قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران، نیرو به سوریه اعزام می‌کند. سیگال ماندلکر، مدیر بخش تروریسم و اطلاعات وزارت خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا اظهار داشت که حزب‌الله نماینده تروریستی حکومت ایران است که می‌کوشد حاکمیت را در عراق تضعیف و ثبات خاورمیانه را مختل کند.[۱۴۹][۱۵۰][۱۵۱][۱۵۲]
  • روز دوشنبه ۲۲ آوریل ۲۰۱۹ وزارت‌خانه‌های خارجه و خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا بر اساس بیانیه‌ای اعلام کردند که در ردیف «پاداش برای عدالت» برای دریافت اطلاعاتی دربارهٔ مراودات بانکی، نقل و انتقال پول و اموال و معاملات حزب‌الله در جهان، ۱۰ میلیون دلار جایزه در نظر گرفته‌اند و به کسانی که این اطلاعات را در اختیار آمریکا قرار دهند، داده خواهد شد. آمریکا خواهان دسترسی به ادهم حسین تباجا، محمد ابراهیم بزی و علی یوسف چراره به عنوان سه تن از مسئولان مالی حزب‌الله می‌باشد.[۱۵۳]
  • روز ۲۱ ژانویه ۲۰۲۰ دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خارجه آمریکا، شرکت پارک استراتجیز را به دلیل معامله با شرکت البرکات وابسته به حزب‌الله به پرداخت ۱۲ هزار و ۱۵۰ دلار جریمه کرد.[۱۵۴]
  • روز ۲۶ فوریه ۲۰۲۰ استیون منوچین وزیر خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا اعلام کرد که سه مقام رسمی لبنان و ۱۲ نهاد لبنان را که بخشی از بنیاد شهید و زیر مجموعه‌ای از شبکه حزب‌الله هستند در لیست تحریم‌های آمریکا قرار گرفتند.[۱۵۵]
  • روز ۱۷ سپتامبر ۲۰۲۱ خزانه داری ایالات متحده طی بیانیه‌ای اعلام کرد کانالهای مالی مستقر در لبنان و کویت را که به گروه حزب‌الله لبنان کمک مالی می‌کنند و همچنین تسهیل‌کنندگان مالی و شرکتهای پوششی که این گروه و ایران را پشتیبانی می‌کنند، تحریم می‌کند. در بیانیه آمده‌است که "حزب‌الله" همچنان از بخش تجاری قانونی برای حمایت مالی و مادی استفاده می‌کند، که این گروه را قادر می‌سازد تا اقدامات تروریستی انجام دهد و نهادهای سیاسی لبنان را تضعیف کند".[۱۵۶]
  • روز ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۱ علیرضا حسن البنایی (علی البنایی)، علیرضا القصابی لاری (علی لاری) و عبدالمعلم بنایی (عبد المyید) به عنوان تروریست‌های جهانی ویژه (SDGT)) مطابق فرمان اجرایی (EO) ۱۳۲۲۴، اصلاح شده، به دلیل کمک مادی، حمایت، یا ارائه پشتیبانی مالی، مادی یا تکنولوژیکی، یا کالاها یا خدمات به یا در حمایت حزب‌الله، نامگذاری می‌شوند. علی البنایی و لاری از طرفداران قدیمی حزب‌الله هستند و از طریق سیستم مالی رسمی و پیام رسان‌های نقدی، ده‌ها میلیون دلار به‌طور مخفیانه به سازمان تروریستی ارسال کرده‌اند. هر دوی آنها در سفرهای خود به لبنان و ایران مرتباً با مقامات حزب‌الله ملاقات می‌کردند.[۱۴۷]
  • همزمان با تحریم‌های جدید ایالات متحده آمریکا علیه حزب‌الله لبنان کشور کوزوو هفت بازرگان محلی و یک شرکت را به دلیل ارتباطات آنها با این حزب تحریم کرد.[۱۵۷]
  • روز ۲۴ نوامبر ۲۰۲۱ استرالیا تمامیت حزب‌الله لبنان را در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار داد، استرالیا از سال ۲۰۰۳ شاخه نظامی این حزب را در لیست سازمان‌های تروریستی برده بود. کارن اندرو وزیر کشور استرالیا گفت: «حزب‌الله، به تهدید به حملات تروریستی و حمایت از سازمان‌های تروریستی ادامه می‌دهد و بنابراین تهدیدی جدی برای استرالیا محسوب می‌شود.»[۱۵۸]
  • روز جمعه ۲۱ ژانویه ۲۰۲۲ وزارت خزانه‌داری آمریکا اعلام کرد که ۳ فرد و ۱۰ شرکت عضو شبکه تأمین مالی حزب‌الله لبنان را به اتهام تلاش برای دور زدن تحریم‌ها در فهرست تحریم‌های خود قرار داده‌است.[۱۵۹]
  • وزارت خزانه‌داری آمریکا اعلام کرد روز ۱ دسامبر ۲۰۲۲ ایالات متحده عادل محمد منصور که رهبری یک مؤسسه شبه مالی تحت مدیریت حزب‌الله را بر عهده داشت و حسن خلیل که برای تهیه سلاح از طرف حزب‌الله کار می‌کرد و همچنین دو شرکت الخبرا و حسابرسان را به دلیل ارائه خدمات مالی به حزب‌الله لبنان مورد تحریم قرار داده‌است.[۱۶۰]

دستگیری[ویرایش]

  • روز ۱۸ نوامبر ۲۰۲۱ کویت ۱۸ مظنون به تأمین مالی حزب‌الله لبنان را بازداشت کرد. نظر به اینکه متهمان به عضویت در یک حزب ممنوعه، پول‌شویی و جاسوسی مظنون‌اند، دادستانی دستور داده‌است که بازداشت‌شدگان به مدت ۲۱ روز در زندان مرکزی نگهداری شوند.[۱۶۱]

وضعیت مالی[ویرایش]

  • بنا به گزارش سرویسهای اطلاعاتی غرب، حکومت جمهوری اسلامی ایران سالانه بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون دلار حزب‌الله را تنها به‌صورت نقد تأمین مالی می‌کند و برای آن زرادخانه سلاح و خدمات لجستیکی به قیمت بیش از ۷۰۰ میلیون دلار فراهم آورده‌است.[۱۶۲]
  • حزب‌الله در سال ۲۰۱۹ اندک زمانی پس از اِعمال فشارهای شدید مالی و تحریمها علیه این گروه و حامی اصلی مالیش، جمهوری اسلامی ایران، که منجر به کاهش حمایت‌های مالی جمهوری اسلامی به این گروه شد،[۱۴۲]صندوقهای دریافت کمک مالی و صدقه را در خیابانهای محله‌های شیعه‌نشین نصب کرد. روی این صندوقها نوشته شده: «به حمایت همگانی نیاز داریم.» پیشتر در مغازه‌ها صندوقهای کمک به حزب‌الله دیده می‌شد. نصرالله نیز در یک سخنرانی از هوادارانش خواسته بود به این گروه پول بدهند تا بتواند فشار تحریمها را کم کند.[۱۶۳]
  • مایک پومپئو در نشست آیپک گفت «تحریمها علیه ایران گروه‌های نیابتی جمهوری اسلامی را نیز به درد و رنج انداخته. این که حسن نصرالله کاسه گدایی به دست گرفته، خبر خوبی است.»[۱۶۴][۱۶۵]
  • برایان هوک: «ما نشانه‌های این فشارها را می‌بینیم و شاهد هستیم که رهبر حزب‌الله از مردم می‌خواهد که پول به آنها صدقه بدهند. چنین رفتاری خود شاهد بارزی است و این همان تأثیری است که ما به دنبال آن هستیم. پولی که یک شبه‌نظامی حزب‌الله می‌گیرد خیلی بیشتر از حقوقی است که یک آتشنشان در ایران دریافت می‌کند.»[۱۶۶]

تبادل اسرا میان اسرائیل و حزب‌الله در سال ۲۰۰۴[ویرایش]

در ۲۹ ژانویه ۲۰۰۴ میلادی، به دنبال توافق مبادله اسیران میان حزب‌الله لبنان و اسرائیل، ۴۳۵ اسیر از ملیت‌های گوناگون عربی در مقابل یک سرهنگ باز نشسته اسرائیلی و اجساد چند سرباز اسرائیلی، آزاد شدند. این توافق با میانجگری آلمان صورت گرفت. در مراسم استقبال از اسیران آزاد شده، مقامات بلندپایه لبنان و جمعیت فراوانی حضور داشتند و استقبال با شکوهی از آنان انجام گرفت. آزادی اسیران از دست اسرائیل بازتاب وسیعی در محافل خبری جهان به ویژه در میان مسلمانان یافت.[۱۶۷]

جنگ اسرائیل و حزب‌الله لبنان[ویرایش]

جنگ اسرائیل و لبنان که در اسرائیل به جنگ دوم لبنان و در لبنان به جنگ ژوئیه معروف است، جنگی است که به مدت ۳۳ روز[۱۶۸][۱۶۹] بین نیروهای دفاعی اسرائیل و حزب‌الله لبنان به وقوع پیوست و دامنه آن شمال اسرائیل و سراسر لبنان را دربرگرفت.

این جنگ با قطعنامه ۱۷۰۱ شورای امنیت سازمان ملل در تاریخ ۱۴ اوت ۲۰۰۶ پایان یافت. در مورد دلایل آغازگر جنگ و طول جنگ، هیچ‌کدام از طرفین نظر یکسانی نداشتند. اسرائیل زمان حمله به جنوب لبنان، اهداف خود را از این نبرد و آغاز درگیری با حزب‌الله موارد زیر عنوان کرد: ۱. آزادی گروگانهایی که توسط حزب‌الله ربوده شده بودند، ۲. جلوگیری از حملات راکتی حزب‌الله لبنان به عمق خاک اسرائیل، ۳. همچنین جلوگیری از نفوذ اعضای این گروه به داخل خاک اسرائیل و انجام عملیات‌های خرابکارانه.

هرچند اسرائیل به تمام اهداف که در ابتدای آغاز جنگ، عنوان کرده بود دست یافت، اما بسیاری از تحلیل گران حزب‌الله را پیروز این جنگ می‌دانند، زیرا اسرائیل موفق به دست یابی به هدف اصلی خود، که همان نابودی تشکیلات حزب‌الله بود نشد.[۱۷۰]

اسرائیل و حزب‌الله لبنان یک جنگ یک‌ماهه در سال ۲۰۰۶ داشتند که طی آن حدود ۱۱۹۰ لبنانی و ۱۶۳ اسرائیلی در این جنگ کشته شدند. این درگیری با وساطت سازمان ملل به آتش‌بس انجامید.[۱۷۱] این گروه پس از آن به فعالیت‌های سیاسی خود تحرک بیشتری داده و به کابینه و مجلس لبنان راه یافت.

حملات اسرائیل به حزب‌الله لبنان[ویرایش]

از زمان آغاز جنگ داخلی سوریه در سال۲۰۱۱، اسرائیل به‌طور مرتب حملاتی را در سوریه انجام می‌دهد، که بیشتر نیروهای ایران و حزب‌الله لبنان و نیروهای دولتی سوریه، را هدف قرار می‌دهد. شب جمعه ۳ سپتامبر ۲۰۲۱ یک ناظر جنگ سوریه گفت: اسراییل در طول شب با موشک به مواضع نظامی گروه‌های حامی ایران، در حومه برزه و جمرایا در نزدیکی دمشق پایتخت سوریه حمله کرد.[۱۷۲]

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  1. ↑ Ekaterina Stepanova, Terrorism in Asymmetrical Conflict: Ideological and Structural Aspects بایگانی‌شده در ۱۰ مارس ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine, Stockholm International Peace Research Institute, Oxford University Press 2008, p. 113
  2. ↑ Elie Alagha, Joseph (2011). Hizbullah's Documents: From the 1985 Open Letter to the 2009 Manifesto. Amsterdam University Press. pp. 15, 20. ISBN 978-90-8555-037-2.
    Shehata, Samer (2012). Islamist Politics in the Middle East: Movements and Change. Routledge. p. 176. ISBN 978-0-415-78361-3.
    Husseinia, Rola El (2010). "Hezbollah and the Axis of Refusal: Hamas, Iran and Syria". Third World Quarterly. 31 (5): 803–815. doi:10.1080/01436597.2010.502695.
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ Philip Smyth (February 2015). The Shiite Jihad in Syria and Its Regional Effects (PDF) (Report). The Washington Institute for Near East Studies. pp. 7–8. Archived from the original (PDF) on 2 April 2015. Retrieved 13 March 2015.
  4. ↑ Levitt, Matthew (2013). Hezbollah: The Global Footprint of Lebanon's Party of God. p. 356. ISBN 978-1-84904-333-5. Hezbollah's anti-Western militancy began with attacks against Western targets in Lebanon, then expanded to attacks abroad intended to exact revenge for actions threatening its or Iran's interests, or to press foreign governments to release captured operatives.
    Hanhimäki, Jussi M.; Blumenau, Bernhard (2013). An International History of Terrorism: Western and Non-Western Experiences. p. 267. ISBN 978-0-415-63540-0. Based upon these beliefs, Hezbollah became vehemently anti-West and anti-Israel.
    Siegel, Larry J. (3 February 2012). Criminology: Theories, Patterns & Typology. p. 396. ISBN 978-1-133-04964-7. Hezbollah is anti-West and anti-Israel and has engaged in a series of terrorist actions including kidnappings, car bombings, and airline hijackings.
  5. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام bbc-hi-me وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  6. ↑ Julius, Anthony. Trials of the Diaspora: A History of Anti-Semitism in England. Via Google Books. 1 May 2015.
    Michael, Robert and Philip Rosen. Dictionary of Antisemitism from the Earliest Times to the Present. Via Google Books. 1 May 2015.
    Perry, Mark. Talking to Terrorists: Why America Must Engage with Its Enemies. Via Google Books. 1 May 2015
    "Analysis: Hezbollah's lethal anti-Semitism". The Jerusalem Post.
  7. ↑ "Interior Ministry releases numbers of votes for new MPs". The Daily Star. 9 May 2018.
  8. ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ "Hezbollah fighters train Iraqi Shiite militants near Mosul - FDD's Long War Journal". longwarjournal.org. 5 November 2016.
  9. ↑ "New Experience of Hezbollah with Russian Military". 2 February 2016. Archived from the original on 28 July 2018. Retrieved 1 December 2020.
  10. ↑ Rosenfeld, Jesse (11 January 2016). "Russia is Arming Hezbollah, Say Two of the Group's Field Commanders". The Daily Beast.
  11. ↑ "Hezbollah Fights Alongside LAF Demonstrating its Continuing Control over Lebanon". The Tower. 21 August 2017. Archived from the original on 2 February 2020. Retrieved 28 July 2018.
  12. ↑ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ "Archived copy". Archived from the original on 15 June 2018. Retrieved 28 July 2018.{{cite web}}: نگهداری یادکرد:عنوان آرشیو به جای عنوان (link)
  13. ↑ McElroy, Damien (29 July 2014). "North Korea denies reports of missile deal with Hamas". The Daily Telegraph.
  14. ↑ "Venezuela denies U.S. drug report, Hezbollah charges". Reuters. 21 July 2009.
  15. ↑ "Yemeni FM slams Hezbollah's Houthi support: report". THE DAILY STAR. Archived from the original on 28 July 2018. Retrieved 1 December 2020.
  16. ↑ "Lebanon's Hezbollah denies sending weapons to Yemen". Reuters. 20 November 2017.
  17. ↑ "Iran perpetrates terrorist acts in Europe using proxy organization Hezbollah". Gisreportsonline.com. Archived from the original on 31 December 2019. Retrieved 21 January 2020.
  18. ↑ Dr. Nimrod Raphaeli (11 February 2009). "The Iranian Roots of Hizbullah". MEMRI. Archived from the original on 11 February 2009.
  19. ↑ ۱۹٫۰ ۱۹٫۱ «Asia Times Online:: Middle East News - Hezbollah's transformation». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ ژانویه ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۴ اکتبر ۲۰۰۷.
  20. ↑ Israel Ministry of Foreign Affairs (۱۹۹۶-۰۴-۱۱), Hizbullah (به انگلیسی) Retrieved on 2006-08-17.
  21. ↑ "FRONTLINE/WORLD. Lebanon - Party of God. The Story.» پی‌بی‌اس. ۲۴ February 2007.
  22. ↑ Rubenstein, Colin. "Australia is right to ban Hezbollah. Here's why.» دی ایج. ۲ June 2003. ۲۴ February 2007.
  23. ↑ "National Geographic News Photo Gallery: Hezbollah, Igniting Conflict.» انجمن جغرافیای ملی. ۲۴ February 2006.
  24. ↑ Adam Shatz (April ۲۹, ۲۰۰۴), "Search of Hezbollah", The New York Review of Books (به انگلیسی) {{citation}}: Check date values in: |تاریخ= (help)
  25. ↑ «An open letter, The Hizballah program» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۲۹ اکتبر ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۴ اکتبر ۲۰۰۷.
  26. ↑ https://ir.voanews.com/a/hezbollah-iraqi-hashd-alshaabi-helping-iran-quash-protests/6791974.html
  27. ↑ «اسرائیل: ایران سالی ۷۰۰ میلیون دلار به حزب‌الله لبنان می‌دهد – DW – ۱۴۰۲/۲/۱». dw.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۴-۱۵.
  28. ↑ "Interpol votes against Iran in Argentina terror case" (به انگلیسی). وبگاه اینتر نشنال هرالد تریبیون. November ۶, ۲۰۰۷. Retrieved 16 شهریور 1387. {{cite web}}: Check date values in: |تاریخ بازدید= (help)[پیوند مرده]
  29. ↑ «اختصاصی: هر نیروی حزب‌الله لبنان ماهانه ۱۳۰۰ دلار از جمهوری اسلامی حقوق می‌گیرد». ایران اینترنشنال. ۲۰۲۴-۰۴-۱۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۴-۱۵.
  30. ↑ «فقیرتر کردن کارگران در ۱۴۰۳ با تعیین دستمزد نامتناسب با تورم». ایران اینترنشنال. ۲۰۲۴-۰۴-۱۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۴-۱۵.
  31. ↑ «The British government has designated Hezbollah's political wing a terrorist organisation». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ فوریه ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۵ فوریه ۲۰۱۹.
  32. ↑ Hezbollah added to UK’s list of terrorist groups
  33. ↑ Britain to expand ban on Lebanon's Hezbollah, calling it terrorist group
  34. ↑ ۳۴٫۰ ۳۴٫۱ Norman, Lawrence and Gordon Fairclough. "Pressure Mounts for EU to Put Hezbollah on Terror List." Wall Street Journal. 7 September 2012. 3 November 2012.
  35. ↑ ۳۵٫۰ ۳۵٫۱ Kreiger, Hilary Leila and Benjamin Weinthal. "US official urges EU to name Hezbollah 'terrorists.' Jerusalem Post. 26 October 2012. 3 November 2012.
  36. ↑ ۳۶٫۰ ۳۶٫۱ "Dutch FM urges EU to place Hezbollah on terror group list." JTA. 6 September 2012. 3 November 2012.
  37. ↑ ۳۷٫۰ ۳۷٫۱ Muriel Asseraf, Prospects for Adding Hezbollah to the EU Terrorist List بایگانی‌شده در ۱۱ فوریه ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine, September 2007
  38. ↑ ۳۸٫۰ ۳۸٫۱ Spangler, Timothy (March 25, 2011). "Bahrain complains over Hezbollah comments on protests". Jerusalem Post. Retrieved November 22, 2011.
  39. ↑ ۳۹٫۰ ۳۹٫۱ "Bahrain arrests bombing suspects and blames Hezbollah". Reuters. November 6, 2012. Archived from the original on 1 May 2013. Retrieved 18 January 2013.
  40. ↑ ۴۰٫۰ ۴۰٫۱ EGYPT: Cairo calls Hezbollah terrorist organization. LA Times, April 13, 2009
  41. ↑ ۴۱٫۰ ۴۱٫۱ اتحادیه عرب حزب‌الله لبنان را گروه تروریستی اعلام کرد بی‌بی‌سی فارسی، ۱۱ مارس ۲۰۱۶.
  42. ↑ «شورای همکاری خلیج فارس علیه حزب‌الله لبنان». عصر ایران. ۱۳ خرداد ۱۳۹۲.
  43. ↑ ۴۳٫۰ ۴۳٫۱ Goldirova, Renata (September 17, 2008). "MEPs call on EU states to list Hezbollah as terrorist group". EUobserver. Retrieved August 6, 2009.
  44. ↑ ۴۴٫۰ ۴۴٫۱ "Hezbollah, the Party of Terror. Why should be included in the EU terrorist list" (PDF), Friends of Israel Initiative, October 5, 2012, archived from the original (PDF) on 1 May 2013, retrieved 18 January 2013
  45. ↑ ۴۵٫۰ ۴۵٫۱ «فهرست تروریستی وزارت خارجه ایالات متحده آمریکا». بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۴ مارس ۲۰۰۵. دریافت‌شده در ۲۴ مارس ۲۰۰۵.
  46. ↑ ۴۶٫۰ ۴۶٫۱ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام NZ-r1373-terrorlist وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  47. ↑ ۴۷٫۰ ۴۷٫۱ Kanter, James; Rudoren, Jodi (July 22, 2013). "European Union Adds Military Wing of Hezbollah to List of Terrorist Organizations". New York Times. Retrieved September 4, 2013.
  48. ↑ ' Russia says Hezbollah, Hamas not terror groups,' The Times of Israel November 16, 2015.
  49. ↑ Omar Nashabe, 'China’s Ambassador in Lebanon: Hezbollah Arms a Trade Matter,' بایگانی‌شده در ۳۰ ژانویه ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine 4 May Al-Akhbar, 2012
  50. ↑ «استونی و گواتمالا نیز حزب‌الله لبنان را در فهرست تروریستی قرار دادند». دویچه وله فارسی. ۲۵ اکتبر ۲۰۲۰.
  51. ↑ ۵۱٫۰ ۵۱٫۱ Hubbard, B. (2017). Iran Out to Remake Mideast With Arab Enforcer: Hezbollah. Nytimes.com. Retrieved 27 November 2017, from [۱]
  52. ↑ «نگاهی به زندگی سید حسن نصرالله». خبرگزاری فارس. دریافت‌شده در ۱ بهمن ۱۳۸۷.
  53. ↑ «سید «حسن نصرالله» رهبر و الگوی جهان عرب». مؤسسه فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبیان. دریافت‌شده در ۲ بهمن ۱۳۸۷.
  54. ↑ ۵۴٫۰ ۵۴٫۱ «رهبر حزب‌الله لبنان: تا زمانی که ایران پول دارد، ما هم پول داریم». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ نوامبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۴ نوامبر ۲۰۱۸.
  55. ↑ ۵۵٫۰ ۵۵٫۱ حسن نصرالله : تمام بودجه و پول و هزینه‌های ما از جمهوری اسلامی ایران می‌رسد
  56. ↑ ۵۶٫۰ ۵۶٫۱ اثر اظهارات نصرالله و سپاه پاسداران بر توقیف دارایی‌های ایران
  57. ↑ ۵۷٫۰ ۵۷٫۱ «ایران سالانه چند میلیون دلار به حزب‌الله لبنان کمک می‌کند». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ نوامبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۴ نوامبر ۲۰۱۸.
  58. ↑ ۵۸٫۰ ۵۸٫۱ «بودجه حزب‌الله از ایران می‌رسد». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ ژوئیه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۵ نوامبر ۲۰۱۸.
  59. ↑ «دادگاه بین‌المللی، یک عضو حزب‌الله را به اتهام دخالت در ترور حریری مجرم شناخت». euronews. ۱۸ اوت ۲۰۲۰.
  60. ↑ ۶۰٫۰ ۶۰٫۱ «Hezbollah man convicted in 2005 Hariri bombing sentenced to five life terms in prison». REUTERS. ۱۱ دسامبر ۲۰۲۰.
  61. ↑ ۶۱٫۰ ۶۱٫۱ «حبس ابد برای عضو حزب‌الله به اتهام قتل نخست‌وزیر اسبق لبنان». دویچه وله فارسی. ۱۱ دسامبر ۲۰۲۰.
  62. ↑ «پروژه "کاساندرا": حزب‌الله چگونه مبدل به سندیکای بزرگ بین‌المللی قاچاق مواد مخدر شده‌است». rfi. ۲۰ دسامبر ۲۰۱۷.
  63. ↑ «نحوه شکل‌گیری حزب‌الله لبنان از زبان وزیر دفاع». ایرنا. ۲۸ آذر ۱۳۹۳. دریافت‌شده در ۷ مه ۲۰۱۸.
  64. ↑ «نقش سید عباس موسوی در شکل‌گیری حزب‌الله». سایت جامع آوینی. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ مه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۷ مه ۲۰۱۸.
  65. ↑ مصاحبه سید حسن نصرالله با سیمای جمهوری اسلامی ایران بایگانی‌شده در ۶ اکتبر ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine (ممری تی. وی)
  66. ↑ «Reward Offer for Information on Hizballah's Financial Networks Muhammad Kawtharani». U.S. DEPARTMENT OF STATE. ۱۰ آوریل ۲۰۲۰.
  67. ↑ ۶۷٫۰ ۶۷٫۱ ۶۷٫۲ Hizballah Rockets Global Security
  68. ↑ "بازتاب سخنان سید حسن نصرالله در رسانه‌های رژیم صهیونیستی". tasnimnews.
  69. ↑ "نصرالله: آمریکا به خوبی می‌داند که جنگ با ایران پرهزینه خواهد بود". Fars news.
  70. ↑ «UN Secretary-General Guterres calls on Lebanon to disarm Hezbollah». THE JERUSALEM POST. ۵ اوت ۲۰۲۰.
  71. ↑ «تظاهرات در بیروت؛ معترضان خواهان رفع مشکلات اقتصادی و خلع سلاح حزب‌الله شدند». دویچه وله فارسی. ۹ اوت ۲۰۲۰.[پیوند مرده]
  72. ↑ «هشتگ ترند شده «خلع سلاح حزب‌الله» پس از انفجار مهیب بندر بیروت». العربیه. ۸ اوت ۲۰۲۰.
  73. ↑ بندتا برتی، حزب‌الله لبنان و تثبیت نقش جهانی، روزنامه اطلاعات، 10 اردیبهشت، 1389
  74. ↑ reuters, Anti-Syrian bloc celebrates Lebanon election win, Jun 7, 2009, Available at: http://www.reuters.com/article/2009/06/07/us-lebanon-election-idUSTRE55609720090607 بایگانی‌شده در ۱۶ فوریه ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine; خبرگزاری فارس، تمامی نامزدهای حزب‌الله به پارلمان راه یافتند، 19 خرداد 1388، قابل دسترس در: http://www.farsnews.ir/newstext.php?nn=8803190927
  75. ↑ پیش‌بینی آینده حزب‌الله لبنان بایگانی‌شده در ۱۸ مه ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine دیپلماسی ایرانی
  76. ↑ "Lebanon's deadlocked parliament postpones June election". Reuters. 31 May 2013. Archived from the original on 1 June 2013. Retrieved 31 May 2013.
  77. ↑ "Lebanese lawmakers delay elections, sparking dismay, anger among voters". Washington Post. 5 Nov 2014. Retrieved 18 Nov 2014.
  78. ↑ "Législatives: Machnouk affirme être tenu de convoquer les collèges électoraux au plus tard le 21 février" (به فرانسوی). L'Orient Le Jour. 11 February 2017.
  79. ↑ Elections in Lebanon Boost Hezbollah’s Clout
  80. ↑ "2022 Lebanese general election". Wikipedia (به انگلیسی). 2022-08-11.
  81. ↑ «نتایج نهایی انتخابات لبنان؛ ورود اصلاح‌طلبان مستقل به پارلمان و ناکامی جناح حزب‌الله». ایندیپندنت فارسی. ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۱.
  82. ↑ احمد زیدآبادی. «سلاح حزب‌الله؛ مسئله این است». بی‌بی‌سی فارسی. دریافت‌شده در ۱۸ مه ۲۰۰۸.
  83. ↑ دبیرکل سازمان ملل: «حزب‌الله لبنان عامل بی‌ثباتی‌ست» (دویچه وله فارسی)
  84. ↑ «https://apnews.com/b452ff3998d83ba9080b0066517c2df5 Click to copy RELATED TOPICS Israel AP Top News International News Middle East Lebanon Financial markets Militant groups Beirut Lebanon's powerhouse Hezbollah hit by backlash after blast». آسوشیتدپرس. ۳۰ اوت ۲۰۲۰. پیوند خارجی در |title= وجود دارد (کمک)
  85. ↑ «Hezbollah faces toughest challenge yet after devastating Beirut explosion». واشینگتن پست. ۱۵ اوت ۲۰۲۰.
  86. ↑ Role in Lebanon's Government, رادیوی عمومی ملی
  87. ↑ https://www.trt.net.tr/dari/dny/2016/03/12/thdyh-rb-hzb-llh-r-szmn-trwrysty-lm-khrd-449270
  88. ↑ https://www.bbc.com/persian/world/2016/03/160311_l45_hezbollah_arab_league
  89. ↑ ۸۹٫۰ ۸۹٫۱ https://www.dw.com/fa-ir/اتحادیه-عرب-حزبالله-لبنان-را-گروه-تروریستی-اعلام-کرد/a-19112524
  90. ↑ https://www.bbc.com/persian/world-50237248
  91. ↑ https://www.radiofarda.com/a/us-sanction-hezbollah/29230803.html
  92. ↑ "Interpol votes against Iran in Argentina terror case" (به انگلیسی). وبگاه اینتر نشنال هرالد تریبیون. November ۶, ۲۰۰۷. Retrieved 16 شهریور 1387. {{cite web}}: Check date values in: |تاریخ بازدید= (help)[پیوند مرده]
  93. ↑ ۹۳٫۰ ۹۳٫۱ Rewards for Justice - Reward Offer for Information on Hamas and Hizballah Key Leaders
  94. ↑ ۹۴٫۰ ۹۴٫۱ آمریکا برای دستگیری رهبران حماس و حزب‌الله جایزه تعیین کرد
  95. ↑ ۹۵٫۰ ۹۵٫۱ «آمریکا گروه‌های تروریستی وابسته به رژیم ایران را تحریم کرد». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ نوامبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۵ دسامبر ۲۰۱۹.
  96. ↑ Britain to join U.S., others by banning Hezbollah as terrorist group
  97. ↑ UK to ban Lebanon's 'terrorist' Hezbollah's political wing
  98. ↑ «Sajid Javid adds Hezbollah to list of banned terror groups». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ فوریه ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۵ فوریه ۲۰۱۹.
  99. ↑ ۹۹٫۰ ۹۹٫۱ آرژانتین در سالگرد بمبگذاری آمیا، حزب‌الله را گروهی تروریستی نامید صدای آمریکا
  100. ↑ «بریتانیا کل تشکیلات حزب‌الله لبنان را در فهرست تحریم‌های تروریسم قرار می‌دهد». صدای آمریکا. ۲۷ دی ۱۳۹۷.
  101. ↑ «بریتانیا حزب‌الله لبنان با دو بخش سیاسی - نظامی‌اش را سازمانی تروریستی خواند». العربیه. ۲۷ دی ۱۳۹۸.
  102. ↑ «آلمان تمامی فعالیت‌های حزب‌الله لبنان در خاک خود را ممنوع کرد». رادیو فردا. ۱۱ اردیبهشت ۱۳۹۹.
  103. ↑ کیهان شنبه ۱۵ اسفند ۱۳۹۴، شماره ۲۱۲۹۷
  104. ↑ «لیتوانی حزب‌الله لبنان را در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار داد». euronews. ۱۲ اوت ۲۰۲۰.
  105. ↑ «لیتوانی، حزب‌الله لبنان را «تروریستی» اعلام کرد». شفقنا.
  106. ↑ «Austrian court convicts Iran-trained Hezbollah commander for terrorism». THE JERUSALEM POST. ۲ سپتامبر ۲۰۲۰.
  107. ↑ «استونی حزب‌الله لبنان را به عنوان یک گروه تروریستی تحت تحریم قرار داد». رادیو صدای آمریکا. ۲۲ اکتبر ۲۰۲۰.
  108. ↑ «استقبال ایالات متحده از اقدام گواتمالا و استونی علیه حزب‌الله لبنان، گروه مورد حمایت جمهوری اسلامی». رادیو صدای آمریکا. ۴ آبان ۱۳۹۹.
  109. ↑ «اسلوونی و لتونی هم حزب‌الله لبنان را «گروه تروریستی» اعلام کردند». رادیو فردا. ۱۱ آذر ۱۳۹۹.
  110. ↑ «اتریش کلیت گروه حزب‌الله لبنان را ممنوع اعلام کرد». ایران اینترنشنال. ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۰.
  111. ↑ «استرالیا، حزب‌الله لبنان را در فهرست "تروریستی" قرار داد». asriran.com. عصر ایران. ۳ آذر ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۳ آذر ۱۴۰۰.
  112. ↑ See:
  113. ↑ وزارت خارجه آمریکا از تصمیم پارلمان آلمان برای ممنوعیت تمامی فعالیت‌های حزب‌الله استقبال کرد صدای آمریکا
  114. ↑ https://www.radiofarda.com/a/terry-group-hezbollah/30387992.html
  115. ↑ https://www.irna.ir/news/83641950/استقبال-پمپئو-و-نتانیاهو-از-اقدام-برخی-کشورها-علیه-حزب-الله
  116. ↑ ۱۱۶٫۰ ۱۱۶٫۱ «اسلوونی و لتونی هم حزب‌الله لبنان را «گروه تروریستی» اعلام کردند». رادیو فردا. ۱۱ آذر ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۱۱ آذر ۱۳۹۹.
  117. ↑ مصر حزب‌الله را به برهم زدن ثبات متهم کرد (دویچه وله فارسی)
  118. ↑ ماهیت تشنج بی‌سابقه میان حزب‌الله لبنان و مصر (بی‌بی‌سی فارسی)
  119. ↑ حزب‌الله درصدد انتقام قتل عماد مغنیه بود (دویچه وله فارسی)
  120. ↑ «واکنش‌ها به محکومیت یک عضو حزب‌الله در پرونده ترور رفیق حریری». دویچه وله فارسی. ۱۸ اوت ۲۰۲۰.
  121. ↑ «دادگاه بین‌المللی یک عضو حزب‌الله لبنان را در قتل «رفیق حریری» مجرم شناخت». رادیو صدای آمریکا. ۲۸ مرداد ۱۳۹۹.
  122. ↑ «دو تن از اعضای حزب‌الله لبنان به جرم مشارکت در ترور حریری به حبس ابد محکوم شدند». ایندیپندنت فارسی. ۲۶ خرداد ۱۴۰۱.
  123. ↑ «Beirut blasts likely accidental – but Hezbollah activities at the port under scrutiny». FOX NEWS. ۴ اوت ۲۰۲۰.
  124. ↑ «ویدیوی تهدیدآمیز جنجالی نصرالله؛ می‌توانیم بندر حیفا را با خاک یکسان کنیم». الشرق الاوسط. ۵ اوت ۲۰۲۰.
  125. ↑ «Hezbollah Will Not Escape Blame for Beirut». Bloomberg. اوت ۵, ۲۰۲۰.
  126. ↑ «برادر سعد حریری: همه می‌دانند بندر بیروت زیر کنترل حزب‌الله است». alarabiya.net. ۷ اوت ۲۰۲۰.
  127. ↑ سید حسن نصرالله: نه اسکله بیروت را اداره می‌کنیم و نه در آن چیزی داشته‌ایم/ مقاومت بزرگتر از آن است که کذّابان خدشه‌ای به آن وارد کنند
  128. ↑ «چرا در موضوع نیترات آمونیوم پای حزب‌الله لبنان در میان است؟». رادیو فردا. ۱۸ مرداد ۱۳۹۹.
  129. ↑ «رد پای احتمالی حزب‌الله لبنان در انبارکردن نیترات در بندر بیروت». دویچه وله فارسی. ۲۰ اوت ۲۰۲۰.
  130. ↑ «وقوع انفجار در یکی از زاغه‌های مهمات حزب‌الله لبنان». رادیو فردا. ۱ مهر ۱۳۹۹.
  131. ↑ «Lawmakers Demand New Hezbollah Sanctions to Thwart Another Mass Explosion in Beirut». WASHINGTON FREE BEACON. ۲۸ اکتبر ۲۰۲۰.
  132. ↑ «آمریکا: حزب‌الله لبنان در اروپا مواد منفجره انبار کرده‌است». دویچه وله فارسی. ۱۸ سپتامبر ۲۰۲۰.
  133. ↑ «مقام آمریکایی: حزب‌الله لبنان در کشورهای اروپایی نیترات آمونیوم انبار و جابه‌جا می‌کند». رادیو فردا. ۲۸ شهریور ۱۳۹۹.
  134. ↑ «"حزب‌الله لبنان در آلمان یک انبار حاوی نیترات آمونیوم داشت"». دویچه وله فارسی. ۷ اوت ۲۰۲۰.
  135. ↑ «"دی ولت" فاش کرد که سپاه قدس صدها تن نیترات آمونیوم به حزب‌الله تحویل داده‌است». rfi. ۲۰ اوت ۲۰۲۰.
  136. ↑ «Die Welt: Hezbollah & Iran Behind The Ammonium Nitrate In Beirut Port». Die Welt. ۲۳ اوت ۲۰۲۰.
  137. ↑ «محموله مواد مخدر کشف شده در ایتالیا «متعلق به حزب‌الله لبنان» است». رادیو فردا. ۶ دی ۱۳۹۹.
  138. ↑ «حزب‌الله لبنان مسئول قاچاق بزرگ‌ترین محموله آمفتامین جهان شناخته شد». ایندیپندنت فارسی. ۶ دی ۱۳۹۹.
  139. ↑ «حزب‌الله و حماس فرزندان انقلاب ایران». وبگاه روزنامه اعتماد. ۵ خرداد ۱۳۸۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ ژوئیه ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۶ شهریور ۱۳۸۷.
  140. ↑ «احمدی‌نژاد وارد لبنان شد». بی‌بی‌سی. ۱۳ اکتبر ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱۳ اکتبر ۲۰۱۰.
  141. ↑ «نصرالله: تمام منابع مالی حزب‌الله مانند موشک‌هایش از ایران تأمین می‌شود». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۴ ژوئن ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۴ ژوئن ۲۰۱۶.
  142. ↑ ۱۴۲٫۰ ۱۴۲٫۱ [www.radiofarda.com/a/f4_hezbollah_aid_fund_lebanon_iran_sanction/29912882.html «حزب‌الله لبنان صندوق‌های اعانه «برای جمع‌آوری کمک برپا کرده‌است»»] مقدار |نشانی= را بررسی کنید (کمک).
  143. ↑ «کانتینر 5/18 میلیارد دلاری در مثلث برمودا». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ اوت ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۵ ژوئیه ۲۰۱۶.
  144. ↑ «Iran demands Turkey return 18.5 billion dollars it seized a year ago from smuggler moving it to Lebanon». imra.org.il.[پیوند مرده]
  145. ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۸ اوت ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۵ اوت ۲۰۱۵.
  146. ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۶ اوت ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۵ اوت ۲۰۱۵.
  147. ↑ ۱۴۷٫۰ ۱۴۷٫۱ «The United States and Qatar Take Coordinated Action Against Hizballah Financiers». Seal of the U.S. Department of the Treasury, 1789U.S. Department of the Treasury. ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۱.
  148. ↑ Trump Signs New Hezbollah Sanctions Bill in Anti-Iran Push
  149. ↑ U.S. Ramps Up Sanctions on Hezbollah as Part of Iran Pressure
  150. ↑ تروریست خواندن جواد نصرالله، گردانهای المجاهدین و حزب‌الله توسط وزارت امور خارجه ایالات متحده
  151. ↑ «واشینگتن چهار عضو حزب‌الله را در عراق تحریم کرد». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ نوامبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۴ نوامبر ۲۰۱۸.
  152. ↑ «وزارت خارجه آمریکا فرزند رهبر حزب‌الله و تشکیلات وابسته به این گروه را در فهرست تروریستی قرار داد». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ نوامبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۴ نوامبر ۲۰۱۸.
  153. ↑ «جایزه ۱۰ میلیون دلاری آمریکا برای از کار انداختن سیستم مالی حزب‌الله لبنان». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ آوریل ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۳ آوریل ۲۰۱۹.
  154. ↑ «Settlement Agreement between the U.S. Department of the Treasury's Office of Foreign Assets Control and Park Strategies, LLC». U.S. DEPARTMENT OF THE TREASURY. 1/21/2020. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  155. ↑ «آمریکا مقامات و شرکت‌های وابسته به بنیاد شهید در لبنان را در فهرست جهانی تروریست‌ها قرار داد». رادیو صدای آمریکا. ۷ اسفند ۱۳۹۸.
  156. ↑ «U.S. issues sanctions tied to supporters of Hezbollah, Iran». REUTERS. ۱۷ سپتامبر ۲۰۲۱.
  157. ↑ «کوزوو یک شرکت و 7 فرد مرتبط با حزب‌الله لبنان را تحریم کرد». العربیه فارسی. ۲۷ اکتبر ۲۰۲۱.
  158. ↑ «استرالیا تمام شاخه‌های حزب‌الله لبنان را در فهرست گروه‌های تروریستی قرار داد». rfi. ۲۴ نوامبر ۲۰۲۱.
  159. ↑ «آمریکا افراد مرتبط با حزب‌الله لبنان را تحریم کرد». الشرق الاوسط. ۲۱ ژانویه ۲۰۲۲.
  160. ↑ «U.S. sanctions Hezbollah's accountants, weapons facilitator». REUTERS. ۱ دسامبر ۲۰۲۲.
  161. ↑ «Kuwait detains 18 suspected of financing Lebanon's Hezbollah - media». REUTERS. ۱۸ نوامبر ۲۰۲۱.
  162. ↑ «Time for EU to get real on Hezbollah». euobserver. ۱ سپتامبر ۲۰۲۰.
  163. ↑ حزب‌الله لبنان صندوق اعانه و «گدایی» برای درخواست پول در خیابان‌ها نصب کرد بایگانی‌شده در ۲۶ آوریل ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine صدای آمریکا
  164. ↑ پومپئو در اِیپک: این که حسن نصرالله کاسه گدایی به دست گرفته خبر خوبی است بایگانی‌شده در ۲۷ مارس ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine رادیو فردا
  165. ↑ رضایت وزارت خارجه آمریکا از تشدید تحریم ایران و 'مشکلات مالی' حزب‌الله لبنان بی‌بی‌سی فارسی
  166. ↑ برایان هوک: بازگرداندن تحریم‌های ایران مانع کمک ۷۰۰ میلیون دلاری تهران به حزب‌الله لبنان شد بایگانی‌شده در ۳۰ مارس ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine صدای آمریکا
  167. ↑ گیتاشناسی نوین کشورها - ص۳۶۲
  168. ↑ گیلبرت اچکار و مایکل وارشوفسکی (۲۸ فوریه ۲۰۰۷)، جنگ ۳۳ روزه:جنگ اسرائیل علیه حزب‌الله در لبنان و تبعات آن، Paradigm Publishers (انتشارات پارادایم)، شابک ۹۷۸-۱-۵۹۴۵۱-۴۰۹-۸ تاریخ وارد شده در |سال= را بررسی کنید (کمک)
  169. ↑ «سازمان عفو بین‌الملل». بایگانی‌شده از اصلی در ۹ اوت ۲۰۰۶. دریافت‌شده در ۹ اوت ۲۰۰۶.
  170. ↑ Lebanon: who won the war? بایگانی‌شده در ۱۶ دسامبر ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine Open Democracy
  171. ↑ «توافق اسرائیل و لبنان برای مذاکره دربارهٔ اختلافات مرزهای دریایی دو کشور». ۱۰ مهر ۱۳۹۹.
  172. ↑ «Israeli Strikes Target Pro-Iran Groups In Syria: Monitor». BARRONS. ۳ سپتامبر ۲۰۲۱.

پیوند به بیرون[ویرایش]

برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=حزب‌الله_لبنان&oldid=39301940»