Լեոն (Նիկարագուա)
| Լեոն | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | մեծ քաղաք, քաղաք և municipality of Nicaragua? |
| Երկիր |  Նիկարագուա |
| Վարչատարածք | Լեոն |
| ԲԾՄ | 86 մետր |
| Մակերես | 820,2 կմ² |
| Ձևավորում | հունիսի 15, 1524 |
| Անվանված է | Լեոն-Վեխո |
 | |
 | |
Լեոն (իսպ.՝ León, ամբողջական անվանումը՝ Santiago de los Caballeros de León), Նիկարագուայի երկրորդ խոշորագույն քաղաքը՝ մայրաքաղաք Մանագուայից հետո, Լեոն վարչական կենտրոն։
Աշխարհագրական դիրք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գտնվում է երկրի հյուսիսարևմտյան մասում՝ խաղաղօվկիանոսյան ափից ոչ հեռու[1]։ 1985 թվականին քաղաքի բնակչությունը կազմել է 89 հազար մարդ, տնտեսության հիմքը սննդի արդյունաբերությունն էր[2]։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Քաղաքը Սանտյագո դե լոս Կաբալյերոս դե Լեոն անվանմամբ (իսպ.՝ Santiago de los Caballeros de León) հիմնադրվել է իսպանացիների կողմից՝ 1524 թվականին[1]։
1609 թվականին այն ոչնչացվել է Մոմոտոմբո հրաբխի ժայթքման և երկրաշարժի հետևանքով[1], բայց 1610 թվականին վերականգվել է[3] (հին վայրից 32 կմ հեռավորության վրա[4], որն այժմ կոչվում է Լեոն-Վիեխո)։
1812 թվականին հիմնադրվել է համալսարանը[4] (հետագայում՝ Նիկարագուայի ազգային ինքնավար համալսարան Լեոնեում[5])։ 1816 թվականին համալսարանին կից բացվել է գրադարան[1]։
1839 թվականին Լեոնը դարձավ Նիկարագուայի մայրաքաղաքը, բայց 1852 թվականից սկսել է կորցնել ազդեցությունը[3] և 1858 թվականին մայրաքաղաքը տեղափոխվել է Մանագուա։ Այնուամենայնիվ, մինչև 19-րդ դարի վերջը քաղաքը մնում էր երկրի գլխավոր քաղաքական կենտրոններից մեկը և հետագայում պահպանել է առևտրատնտեսական կենտրոնի նշանակությունը։
1883 թվականին քաղաքի միջով անց է կացվել երկաթգիծ։ 1889 թվականին բնակչության թիվը կազմում էր 25 հազար մարդ. այդ ժամանակ այստեղ կար կաշվե և մետաղագործական իրերի արտադրություն, եկեղեցի և համալսարան, տների մեծ մասը միահարկ էր և կավից կառուցված[6]։
1920 թվականին այստեղ բացվել է ևս մեկ գրադարան՝ «Խոսե Մադրիս[1]»:
1936 թվականի հունիսի 9-ին ռազմական հեղաշրջման հետևանքով Նիկարագուայում իշխանության եկավ Ազգային գվարդիայի ղեկավար Անաստասիո Սամոսան։ Նույն օրը Ազգային գվարդիայի ստորաբաժանումները գրավեցին մայրաքաղաքի կենտրոնը և պաշարեցին Լեոն քաղաքի Լակոկրասկա ամրոցը (կայազորի հրամանատարն իշխանությունից հեռացված նախագահ Խ.Բ. Սաքասիի զարմիկն էր)։
1950 թվականին Լեոնում ապրում էր 31 հազար մարդ։
1956 թվականի սեպտեմբերի 21-ին Լեոնում երիտասարդ բանաստեղծ Ռիգոբերտո Լոպես Պերեսը մահափորձ է կատարում բռնապետ Անաստասիո Սոմոսի դեմ՝ մահացու վիրավորվելով նրան։
1962 թվականին Լեոնում բնակվում էր 49.6 հազար մարդ, այստեղ արհեստագործական արտադրություն էր գործում և հրատարակվում էր երկրի վեց թերթերից մեկը[3]։
1970 թվականին Լեոնում ապրում էր 53 հազար մարդ, այստեղ գործում էին կահույքի ֆաբրիկա և գյուղատնտեսական արտադրանքի վերամշակման ձեռնարկություններ։ Լույս էին տեսնում երկրի ութ թերթերից երկուսը՝ «El Centroamericano» և «El Universal»[5]:
1974 թվականին քաղաքի բնակչության թիվը կազմում էր 62 հազար մարդ։ Այստեղ գործում էին սննդի և կոշկեղենի արդյունաբերության ձեռնարկություններ[1]։
1978 թվականին քաղաքի բնակչության թիվը կազմում էր 82 հազար մարդ, տնտեսության հիմքը սննդի արդյունաբերության ձեռնարկություններն էին[7]։
1978 թվականի սեպտեմբերի 5-ին Ազգային ազատագրման սանդինիստական ճակատն ապստամբություն է սկսում Սոմոսի ընտանիքի ռեժիմի դեմ։ 1978 թվականի սեպտեմբերի 9-ին ապստամբում են Լեոն, Մասայա, Չինանդեգա և Մանագուա քաղաքները։ Ապստամբները շրջափակում են կայազորը, վերահսկողություն հաստատում Լեոն քաղաքի վրա և սկսում բարիկադներ կառուցել։ 1978 թվականի սեպտեմբերի 11-ին Ազգային գվարդիայի ուժեղացված զրահատեխնիկան գրոհում է Լեոն։ Մարտերը քաղաքում շարունակվում են մինչև 1978 թվականի սեպտեմբերի 17-ը։
1979 թվականի հուլիսի 17-ին այստեղ է աշխատանքը սկսել ժամանակավոր հեղափոխական կառավարությունը (այդ կապակցությամբ 1981 թվականի օգոստոսի 25-ին՝ Սանդինիստական հեղափոխության հաղթանակից հետո, Լեոն քաղաքին շնորհվել է «հերոս քաղաք» պատվավոր կոչումը և «Նիկարագուայի առաջին մայրաքաղաք» կոչումը)։
«Կոնտրաս»-ի դեմ պատերազմ սկսվելուց հետո՝ 1981 թվականին, Լեոնը դարձավ 2-րդ ռազմական շրջանի կենտրոնը (միավորող Լեոն և Չինանդեգա վարչությունները)[2]։
1983 թվականին քաղաքի բնակչության թիվը կազմում էր 63 հազար մարդ, տնտեսության հիմքը սննդի, կաշվի և կահույքի արդյունաբերությունն էր։
Տնտեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Տեքստիլ գործարան
- Կոշկեղենի արդյունաբերության ձեռնարկություններ
- Մետաղամշակման ձեռնարկություններ
Տեսարժան վայրեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- 16-19-րդ դարերի եկեղեցիներ[2][7] (այդ թվում՝ (իսպ.՝ Real Basilica Catedral de la Asuncion de la Bienaventurada Virgen Maria) տաճարը[4], որոնք 2011 թվականին ընդգրկվել են ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության ցանկում)։
- Բարոկկո ոճով գաղութային ժամանակաշրջանի մեկ հարկանի տները[1][4]
- Լեոնի արվեստի թանգարան
- Ռուբեն Դարիոյի հուշարձանը
- Քաղաքից ոչ հեռու գտնվում է Սերրո-Նեգրո հրաբուխը։
Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Леон // Латинская Америка: энциклопедический справочник (в 2-х тт.) / гл. ред. В. В. Вольский. том 2. М., «Советская энциклопедия», 1982. стр.134
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Леон // Большой энциклопедический словарь (в 2-х тт.). / редколл., гл. ред. А. М. Прохоров. том 1. М., "Советская энциклопедия", 1991. стр.703
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Р. Е. Лещинер. Никарагуа. М., "Мысль", 1965. стр.37-38
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Леон (город в Никарагуа) // Большая Советская Энциклопедия. / под ред. А. М. Прохорова. 3-е изд. Т.14. М., «Советская энциклопедия», 1973.
- ↑ 5,0 5,1 Никарагуа // Большая Советская Энциклопедия. / под ред. А. М. Прохорова. 3-е изд. Т.17. М., «Советская энциклопедия», 1974. стр.604-608
- ↑ «Леон, город в Никарагуа». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link) - ↑ 7,0 7,1 Леон (город в Никарагуа) // Советский энциклопедический словарь. редколл., гл. ред. А. М. Прохоров. 4-е изд. М., «Советская энциклопедия», 1986. стр.702
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լեոն (Նիկարագուա)» հոդվածին։ |
| ||||||||||
