Jan (stgr. Ἰωάννης od hebr. rdzenia יחנ – łaska) – imię męskie pochodzenia biblijnego. Po hebrajsku יוחנן (Jochanan) oznacza „Jahwe jest łaskaw”. Według Ewangelii imię to nosił prorok Jan Chrzciciel oraz apostoł Jan Ewangelista. Zostało ono przejęte najpierw do greki, a potem do łaciny. Rozpowszechniło się we wszystkich krajach chrześcijańskich.

W polskich dokumentach zapisywano najpierw to imię w postaci Ioannes, Iohannes (1012-18), później także Jan (1161), Jon (1302), Johan (1320), Jen (1366), Johans (1385) oraz Joan (forma kresowa, 1432). Największą popularność zyskała forma Jan, od czasów średniowiecza będąca jednym z najczęściej nadawanych imion. W 2022 r. imię Jan nosiło 493 283 osób w Polsce (6. miejsce wśród imion męskich pod względem popularności)[1], wcześniej jednak imię to zajmowało pierwsze miejsce wśród imion męskich w populacji (np. w 2004 r. jedynie dwa imiona żeńskie – Anna i Maria – występowały częściej od Jana[2]).

W 2023 roku, w Polsce imię Jan zostało nadane 5638 chłopcom, plasując się na 3. miejscu pod względem popularności[3].

Przekształcenia i zdrobnienia: Han, Hanek, Haniek, Hanisz, Hanus, Iwan, Iwasz, Jach, Jachu, Janczy, Janiec, Janicek, Janik, Janisław, Jano, Janek, Janko, Janosik, Jasiek, Jaszko, Jaś, Jaśko, Jasio, Janusz, Jasz[4].

Żeńskim odpowiednikiem jest Joanna, i – późniejszym – Janina.

Imieniny edytuj

Jan imieniny obchodzi 10 stycznia, 12 stycznia, 15 stycznia, 17 stycznia, 19 stycznia, 23 stycznia, 31 stycznia, 2 lutego, 4 lutego, 8 lutego, 20 lutego, 24 lutego, 3 marca, 5 marca, 8 marca, 11 marca, 19 marca, 24 marca, 27 marca, 30 marca, 3 kwietnia, 7 kwietnia, 13 kwietnia, 27 kwietnia, 6 maja, 7 maja, 10 maja, 12 maja, 13 maja, 15 maja, 18 maja, 19 maja, 21 maja, 22 maja, 23 maja, 24 maja, 27 maja, 30 maja, 3 czerwca, 11 czerwca, 12 czerwca, 16 czerwca, 20 czerwca, 22 czerwca, 24 czerwca, 26 czerwca, 27 czerwca, 30 czerwca, 8 lipca, 11 lipca, 21 lipca, 23 lipca, 31 lipca, 4 sierpnia, 8 sierpnia, 9 sierpnia, 13 sierpnia, 18 sierpnia, 19 sierpnia, 20 sierpnia, 29 sierpnia, 30 sierpnia, 31 sierpnia, 2 września, 3 września, 9 września, 11 września, 13 września, 14 września, 16 września, 20 września, 23 września, 27 września, 28 września, 1 października, 9 października, 10 października, 19 października, 23 października, 24 października, 1 listopada, 8 listopada, 11 listopada, 12 listopada, 13 listopada, 17 listopada, 24 listopada, 26 listopada, 1 grudnia, 4 grudnia, 5 grudnia, 9 grudnia, 14 grudnia, 15 grudnia, 17 grudnia i 27 grudnia.

Odpowiedniki w innych językach edytuj

  • angielski: John, Ian, Jack, Hank, Jon, Sean, Evan, Jonny/Johnny/Johnnie;
  • białoruski: Іван (Iwan), Ян (Jan), Янка (Janka), Ясь (Jaś);
  • bułgarski: Иван (Iwan), Йон (Jon), Йован (Jowan), Ванче (Wancze), Ванчо (Wanczo);
  • czeski: Jan, Ivan, Johan, Honza;
  • duński: Jens, Jais, Iben, Iven, Evan, Even;
  • esperanto: Johano[5]
  • fiński: Jukka, Juhani, Jussi, Janne;
  • francuski: Jean;
  • grecki: Ιωάννης (Joannes), Γιάννης (Giannes);
  • hiszpański: Juan;
  • interlingua: Jean, Johannes;
  • irlandzki: Seán, Shane, Shaine, Shaun, Shawn;
  • japoński: ヤン Yan;
  • kataloński: Joan;
  • litewski: Jonas, Jasius;
  • łacina: Joannes, Johannes;
  • łotewski: Jānis;
  • macedoński: Ivan, Jovan, Vančo, Vane;
  • niderlandzki: Johannes, Jan, Joannes, Johan;
  • niemiecki: Johannes, Johann, Hannes, Hanns, Hans, Heinz, Jan, Jens;
  • norweski: Johan, Jens, Hans, Jo, Evan;
  • portugalski: João;
  • rosyjski: Иван (Iwan), Иоанн (Ioann);
  • rumuński: Ioan, Ion, Ian, Iane, Ivan;
  • serbsko-chorwacki: Ivan, Jovan, Jovanka, Jovo;
  • słowacki: Ján, Ivan, Janko;
  • słoweński: Ivan, Jan, Janez, Janko, Jovan;
  • sycylijski: Giuvanni;
  • szwedzki: Johannes, Johan, Jöns, Jan, John, Hans, Ivan;
  • ukraiński: Іван (Iwan), Іоанн (Ioann);
  • węgierski: János, Iván;
  • włoski: Giovanni, Gianni, Giovannino, Vanni, Nanni.

Imię to ma również kilka tradycyjnych zestawień z drugimi imionami:

W języku włoskim imię to występujące jako pierwsze jest często łączone z drugim imieniem, np. Giovanni Lorenzo = Gianlorenzo (Jan Wawrzyniec), Giovanni Carlo = Giancarlo (Jan Karol).

Przysłowia edytuj

  • Czego Jaś się nie nauczy, tego Jan nie będzie umiał
  • Chrzest Jana w deszczowej wodzie trzyma zbiory na przeszkodzie
  • Jutro święty Janek, puśćmy na wodę wianek
  • Jaka na Jana od Krzyża pogoda się głosi, taką, jak starzy mówią, Nowy Rok przynosi
  • Na Święty Jan, jagód pełen dzban

Znane osoby noszące imię Jan edytuj

Władcy edytuj

Władcy Judei i Cesarstwa Rzymskiego edytuj

 
Jan II Komnen

Cesarze bizantyjscy edytuj

 
Jan od Książąt Litewskich

Królowie i książęta polscy edytuj

Królowie Portugalii edytuj

 
Jan II Dobry

Władcy francuscy edytuj

Władcy hiszpańscy edytuj

Władcy skandynawscy edytuj

Władcy brytyjscy edytuj

Książęta Liechtensteinu edytuj

Pozostali władcy edytuj

Duchowni edytuj

 
Jan VII
 
Jan XIX

Papieże edytuj

Patriarchowie Konstantynopola edytuj

 
Jan Chrzciciel
 
Jan XXIII

Święci i błogosławieni edytuj

 
Jan Stryprock
 
Jan Styrna

Biskupi polscy edytuj

Pozostałe osoby edytuj

  • Jochanan – postać biblijna, przywódca grupy uchodźców żydowskich zmierzającej do Egiptu
  • Janick Gers – gitarzysta heavymetalowego zespołu Iron Maiden

Ewan edytuj

 
Jan A.P. Kaczmarek
 
Jan Bazen
 
Jan Berzin
 
Jan Chrystian Kamsetzer

Jan edytuj

 
Jan Henryk Dąbrowski
 
Jan Dworak
 
Jan Heweliusz
 
Jan Jeziorański
 
Jan Karol Chodkiewicz
 
Jan Lesman-Brzechwa
 
Jan Maria Vianney
 
Jan Parandowski
 
Jan Plata-Przechlewski
 
Jan Rokita
 
Jan Schmid
 
Jan Śniadecki
 
Jan Twardowski
 
Jan Wincenty Bandtkie
 
Jan Zamoyski
 
Jan Železný
 
Giovanni Botero
 
Giovanni van Bronckhorst

Giovanni edytuj

Hannes edytuj

 
Hans Eysenck
 
Hans-Jürgen Wischnewski

Hans edytuj

 
Joanis Metaksas

Ian edytuj

Joanis edytuj

Ion edytuj

 
Iwan IV Groźny

Iwan edytuj

 
Janne Happonen

Janne edytuj

 
Janos Bolyai

Janos edytuj

 
Jean-Claude Duvalier
 
Jean de La Bruyère
 
Jean-Louis Tauran
 
Jean-Philippe Rameau
 
Jens Evensen

Jean edytuj

Jens edytuj

Joan edytuj

João edytuj

 
Johan Christian Fabricius

Johan edytuj

 
Johann Wolfgang von Goethe
 
Johan (Jan) Sebastian Bach

Johann edytuj

 
Johannes Chrysostomus Wolfgang Amadeus Mozart

Johannes edytuj

 
John Austin
 
John Christopher Smith
 
John Dolmayan
 
John Field
 
John Hadley
 
John Hersey
 
John Lennon
 
John Maynard Keynes
 
John Parrott
 
John Ruiz
 
John Wallis

John edytuj

 
Johnny Hallyday

Johnny edytuj

 
Jon Lord

Jon edytuj

Jons edytuj

 
Juan Sebastián Elcano

Juan edytuj

 
Sean Connery

Jóannes edytuj

Jussi edytuj

Sean edytuj

Jan w kulturze edytuj

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Otwarte Dane [online], dane.gov.pl [dostęp 2022-06-13].
  2. STATYSTYKA 50 najpopularniejszych imion w Polsce w podziale na płeć. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, 2004 r.. [dostęp 2008-10-28]. (pol.). (.pdf)
  3. Statystyka imion nadawanych chłopcom w 2023 [online], Imiona [dostęp 2024-04-04] (pol.).
  4. Henryk Fros SJ, Franciszek Sowa: Księga imion i świętych. T. 3: H-Ł. Kraków: WAM, Księża Jezuici, 1997, s. 205. ISBN 83-7097-464-3.
  5. Kazimierz Tymiński: Mały słownik polsko-esperancki. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1986, s. 430. ISBN 83-214-0326-3.