Elsa Morante
Elsa Morante (İtalyanca telaffuz: [ˈElsa moˈrante, ˈɛl-]; d. 18 Ağustos 1912 – ö. 25 Kasım 1985) İtalyan romancı, şair, çevirmen ve çocuk kitapları yazarıydı. La storia (Ve Tarih Devam Ediyor) romanı, Bokklubben Dünya Kütüphanesi Tüm Zamanların En İyi 100 Kitabı listesinde yer almaktadır.
| Elsa Morante | |
|---|---|
 Elsa Morante kedileri ile birlikte Roma'daki apartmanında | |
| Doğum | 18 Ağustos 1912 Roma, İtalya |
| Ölüm | 25 Kasım 1985 (73 yaşında) Roma, İtalya |
| Meslek | Yazar, şair, çevirmen |
| Dil | İtalyanca |
| Önemli eser | La storia (Ve Tarih Devam Ediyor) |
Hayatı ve kariyeri değiştir
Elsa Morante, 1912'de öğretmen Irma (evlilik öncesi soyadı Poggibonsi) ve Augusto Morante'nin kızı olarak Roma'da doğdu. Annesi, Modena'da yaşayan Yahudi bir aileden geliyordu.[1] Morante, gençken ailesinin bir komşusu olan Francesco Lo Monaco'nun biyolojik babası olduğunu öğrendi. II. Dünya Savaşı sırasındaki kısa bir dönem dışında, 1985'te ölene kadar Roma'da kaldı.
Morante küçük yaşta yazmaya başladı. Ebeveynlerinden fazla destek görmediği için kendi kendine eğitti. 1930'ların ortalarında kısa öyküler yazmaya başladı. Bu öykülerin bazıları çocuklar için süreli yayınlar da dahil olmak üzere çeşitli yayın ve dergilerde çıktı. Il Gioco Segreto (Gizli Oyun) adlı kısa öykülerden oluşan ilk kitabı 1941'de yayımlandı. Aynı yıl yazar ve film eleştirmeni arkadaşı Alberto Moravia ile evlendi. 1942'de ilk çocuk kitabı Le Bellissime avventure di Caterì dalla Trecciolina'yı yazdı (bu kitap 1959'da Le straordinarie avventure di Caterina olarak yeniden yayınlandı).
II. Dünya Savaşı'nın sonunda Almanya'nın İtalya'yı işgali sırasında, Yahudi geçmişinden korkan Morante ve Moravia, Frosinone yakınlarındaki Ciociaria bölgesinde tamirat işleri yapma bahanesiyle Roma'dan kaçtı. Bu deneyim, Morante'nin La storia (1974) ve Moravia'nın La Ciociara'yı (1960'ta "Kızım ve Ben" adıyla Vittorio De Sica tarafından sinemaya uyarlandı) yazmasına ilham verdi. Morante, Ciociaria'da geçirdiği süre boyunca Katherine Mansfield'ın çalışmalarını çevirmeye başladı. Menzogna e sortilegio'nun ilk basımında kullanılacak el yazmasını ve kışlık giysiler almak için büyük risk alarak kısa bir süre için savaştan zarar görmüş Roma'ya dönmeye karar verdi.
Savaşın sonunda Morante ve Moravia, İngilizce konuşan pazara girmelerine yardımcı olan Amerikalı çevirmen William Weaver ile tanıştı. 1948'de yayımlanan ilk romanı Menzogna e sortilegio Viareggio Ödülü'nü kazandı. Morante, uluslararası başarısına rağmen, İngilizce çeviriyi zayıf buldu.
Morante'nin bir sonraki romanı L'isola di Arturo, 1957'de yayımlandı ve Strega Ödülü'nü kazandı. 1961'de Morante ve Moravia ayrıldı ve Morante'nin yazıları daha düzensiz hale geldi. Bu süreçte yazılı çalışmalarının pek çoğunu yok etse de Endülüs Çanı (1963) adlı bir roman ve The Adventure adlı bir şiir kitabı yayımladı. Bir sonraki eseri Il mondo salvato dai ragazzini (Çocuklar Tarafından Kurtarılan Dünya), çoğunlukla yeni sevgilisi sanatçı Bill Morrow'a hitap eden şiir ve şarkılardan oluşan bir karışımdı ve 1968'de yayımlandı. 1963'te Pier Paolo Pasolini, Morante'yi The Gospel According to St. Matthew adlı filminin müziğini seçmeye davet etti. Ayrıca oyuncu kadrosunun belirlenmesine yardımcı oldu.
1974'te Morante, II. Dünya Savaşı sırasında Roma'yı çevreleyen olayları anlatan bir kitap olan La storia'yı yayımladı. Kısmen Morante'nin yayıncı Einaudi'nin kitabı ekonomik bir ciltsiz baskısında yayımlaması konusundaki ısrarı nedeniyle, kitap İtalya'da ulusal en çok satanlar listesine girdi. Ticari başarısına rağmen kitap, anti-ideolojik tonundan hoşlanmayan sol görüşlü edebiyat eleştirmenlerinden öfkeli ve kimi zaman olumsuz tepkiler aldı. Pier Paolo Pasolini, kitap hakkında olumsuz bir eleştiri yazdıktan sonra, Morante arkadaşlıklarını bitiridi. La storia 1986'da bir Rai televizyon dizisine uyarlandı.[2]
Morante'nin son romanı Aracoeli (1982), çocukluğun masumiyeti ve kasvetli gerçeklerden kaçmak için fantastik dünyalar yaratmanın önemi gibi yazılarında mevcut tüm motiflerin ve eğilimlerin bir özeti olarak değerlendirilir.
Temel temalar değiştir
Morante müzik, kitaplar ve kedilere karşı bir sevgi besliyordu. En sevdiği kitaplar arasında Aşil, Don Kişot ve Hamlet vardı. Freudcu psikoloji, Platon ve Simone Weil ile de ilgilendi. Çalışmalarının çoğunda Güney İtalya'yı arka plan olarak kullandı. Morante'nin en büyük eserlerinin çoğu hayattaki seçimleri ve deneyimleriyle şekillenir ve bu durum kahramanlarına yansır. Morante'nin çalışmalarındaki ana temalardan biri Narsisizm'dir. Morante'nin önde gelen karakterlerinin çoğu, kendi kendine terapi ve umut arayışının bir yolu olarak otobiyografiyi kullanır. Anlatım, öncü bir araç haline gelir. Yazıları, kişisel anıları hakkında olumlu bir bilinç oluşması için çok önemlidir. Morante'nin çalışmalarının bir diğer önemli yönü de aşk metaforudur. Ona göre aşk, tutku ve takıntı olabilir ve umutsuzluğa veya yıkıma yol açabilir. Bu bakışı, henüz iki buçuk yaşındayken dokuz yaşındaki bir çocuğa duyduğu aşkla bağlantılı. Ona göre ilk aşkı bir cennetti ama sonra cehenneme dönüştü. Eserlerindeki aşk metaforu, en ünlü şiirlerinden biri olan "Alibi"ye kadar kolayca geriye dönük takip edilebilir. Aşk ve Narsisizm, birbiriyle iyi bağlantılı temalardır. Morante'nin karakterlerinin çoğu, aşık oldukları kişiye karşı gerçek hislere sahip oldukları için değil, çocukluklarından kalan boşluk duygularını örtmek için aşkı arar. Morante'nin anneliğin rolü ve çocukluk deneyimlerinin anlamı gibi diğer temaları kullanması aşk ve narsisizm aracılığıyla olur.[3]
Eserleri değiştir
Romanlar ve novellalar değiştir
- Menzogna e sortilegio (1948)
- L'isola di Arturo (1957) (Arturo'nun Adası, çev. Şadan Karadeniz, 2007)
- La storia (1974) (Ve Tarih Devam Ediyor, çev. Nihal Önol, 2009)
- Aracoeli (1982)
Kısa hikaye koleksiyonları değiştir
- Il gioco segreto (1941) - yirmi kısa öykü
- Le straordinarie avventure di Caterì dalla Trecciolina (1942) - daha sonra on üç kısa öykü içeren Le straordinarie avventure di Caterina olarak revize edildi, genişletildi ve yeniden yayınlandı
- Lo scialle andaluso (1963) - on iki kısa öykü
- Racconti dimenticati (1937–1947) 2002'de Einaudi tarafından yayınlanan yirmi kısa öykü.
- Aneddoti infantili (1939–1940) - 2013'te Einaudi tarafından yayınlanan ilk defa "Oggi" dergisinde çıkan on beş kısa öykü
Şiir değiştir
- Alibi (1958)
- Il Mondo Salvato dai Ragazzini (1968), "La canzone degli F.P. e degli I.M.in tre parti" H.F. ve U.M.'nin üç parçalı şarkısı'nı da içerir.
Çocuk kitapları değiştir
- Le Straordinarie Avventure di Caterina (1959)
Kurgusal olmayan değiştir
- Pro e contro la bomba atomica (1987, denemeler)
Kaynakça değiştir
- ^ Patrizia Acobas, "Elsa Morante" 20 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Encyclopedia, Jewish Women's Archive.
- ^ La Storia (RAI), 1986
- ^ Contemporary Women Writers in Italy: A Modern Renaissance. Amherst: University of Massachusetts Press. 1990.
Dış bağlantılar değiştir
- The New York Review of Books'ta yayımlanmış Tim Parks'ın Morante üzerine The Dark in the Piazza 23 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. başlıklı makalesi
- Il Gioco Segreto (The Secret Game) 12 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - The Short Story Project'te tam İngilizce çevirisi
- The New York Review of Books'ta yayımlanmış Madeleine Schwartz'ın Arturo'nun Adası romanının The Disillusionist 21 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. başlıklı eleştirisi.