Τράπεζα της Ελλάδος - 22 Ερωτήσεις για το Ευρώ

22 Ερωτήσεις για το Ευρώ

Το θεσμικό πλαίσιο του ευρώ
1. Τι είναι η Οικονομική και Νομισματική Ένωση (ΟΝΕ);
2. Τι είναι το Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών και το Ευρωσύστημα;
3. Πώς έγινε η Ελλάδα μέλος της Νομισματικής Ένωσης;
4. Ποιος είναι ο ρόλος της Τράπεζας της Ελλάδος τώρα που η δραχμή έχει αντικατασταθεί με το ευρώ;
5. Ποια είναι η ισοτιμία μετατροπής από δραχμές σε ευρώ;

Ευρώ και οικονομία
6. Ποιες είναι οι επιπτώσεις της εισαγωγής του ευρώ στην οικονομία;
7. Τα επιτόκια καταθέσεων και χορηγήσεων ευρώ είναι κοινά για τις 12 χώρες της ζώνης του ευρώ;
8. Ποιες είναι οι ευεργετικές επιπτώσεις από τη μείωση των επιτοκίων στα πλαίσια του Ευρωσυστήματος;
9. Τι συνεπάγεται η μείωση των επιτοκίων καταθέσεων για τους αποταμιευτές;
10. Η αλλαγή νομίσματος οδήγησε σε μεταβολές των μισθών και των συντάξεων;

Tα τραπεζογραμμάτια και κέρματα ευρώ
11. Ποιο είναι το σύμβολο του ευρώ;
12. Ποια είναι τα τραπεζογραμμάτια και τα κέρματα ευρώ και ποια είναι η αντιστοιχία τους σε δραχμές;
13. Γιατί υπάρχουν τραπεζογραμμάτια μεγάλης αξίας (π.χ. €500);
14. Τι απεικονίζουν τα τραπεζογραμμάτια και κέρματα ευρώ;
15. Πώς υπολογίστηκε τι ποσότητες τραπεζογραμματίων και κερμάτων ευρώ έπρεπε να τεθούν σε κυκλοφορία στην Ελλάδα;
16. Ποια χαρακτηριστικά ασφαλείας έχουν ενσωματωθεί στα τραπεζογραμμάτια ευρώ;
17. Τι μέτρα έχουν ληφθεί για την πρόληψη της παραχάραξης;
18. Μέχρι πότε θα μπορώ να ανταλλάσσω τυχόν τραπεζογραμμάτια και κέρματα δραχμών που έχουν μείνει στα χέρια μου με ευρώ;
19. Θα υπάρχουν συλλεκτικά κέρματα ευρώ;
20. Πώς πρέπει να γίνονται οι στρογγυλοποιήσεις ποσών σε ευρώ που προκύπτουν από μετατροπή δραχμικών ποσών;
21. Πώς γίνεται η μετατροπή σε δραχμές από νομίσματα χωρών εντός της ζώνης του ευρώ (βλ. υπογράμμιση ερώτησης 19);
22. Πώς γίνεται η μετατροπή από δραχμές σε νόμισμα εκτός της ζώνης ευρώ (βλ. υπογράμμιση ερώτησης 19);

1. Τι είναι η Οικονομική και Νομισματική Ένωση (ΟΝΕ);

Η Συνθήκη του Μάαστριχτ (1992) προέβλεπε την ίδρυση οικονομικής και νομισματικής ένωσης στην Ευρώπη σε τρία στάδια. Το πρώτο στάδιο, που διήρκεσε από τον Ιούλιο του 1990 έως την 31 Δεκεμβρίου 1993, περιελάμβανε κυρίως την άρση των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στο δεύτερο στάδιο, που άρχισε την 1 Ιανουαρίου 1994, ιδρύθηκε το Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ίδρυμα (ΕΝΙ), με κύριο καθήκον την προπαρασκευή της χάραξης και εφαρμογής της ενιαίας νομισματικής πολιτικής στη ζώνη του ευρώ, ενώ άρχισαν να ισχύουν η απαγόρευση νομισματικής χρηματοδότησης του δημόσιου τομέα και προνομιακής του πρόσβασης στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Επίσης άρχισε να εφαρμόζεται διαδικασία δημοσιονομικής εξυγίανσης, με τη διατύπωση συστάσεων από το Συμβούλιο Υπουργών Οικονομικών και Εθνικής Οικονομίας (ECOFIN) προς τα 15 κράτη μέλη, για μείωση του κρατικού ελλείμματος κάτω από 3% του ΑΕΠ και του δημόσιου χρέους κάτω από 60% του ΑΕΠ. Το τρίτο στάδιο ξεκίνησε την 1 Ιανουαρίου 1999, με την υιοθέτηση του ενιαίου νομίσματος, του ευρώ, από έντεκα χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που υπέβαλαν αίτηση και πληρούσαν τα κριτήρια (Αυστρία, Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Ιρλανδία, Ισπανία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Πορτογαλία, και Φινλανδία), και με την ανάθεση της αρμοδιότητας για την άσκηση της νομισματικής πολιτικής για τη ζώνη ευρώ στο Ευρωσύστημα. Η Ελλάδα υιοθέτησε το ευρώ από την 1 Ιανουαρίου 2001.

Αρχή σελίδας

2. Τι είναι το Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών και το Ευρωσύστημα;

Το Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών (ΕΣΚΤ), το οποίο ορίζεται στη Συνθήκη, περιλαμβάνει την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και τις εθνικές κεντρικές τράπεζες όλων των χωρών μελών (15) της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Διοικείται από τα όργανα λήψης αποφάσεων της ΕΚΤ:

την Εκτελεστική Επιτροπή, που απαρτίζεται από τον Πρόεδρο και τον Αντιπρόεδρο της ΕΚΤ και τέσσερα μέλη,

το Διοικητικό Συμβούλιο, που αποτελείται από τα μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής και τους διοικητές των εθνικών κεντρικών τραπεζών των χωρών της ζώνης ευρώ και

ως τρίτο όργανο λήψης αποφάσεων της ΕΚΤ, το Γενικό Συμβούλιο, που αποτελείται από τον Πρόεδρο και τον Αντιπρόεδρο της ΕΚΤ και τους 15 διοικητές των εθνικών κεντρικών τραπεζών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το Ευρωσύστημα, το οποίο δεν ορίζεται στη Συνθήκη, απαρτίζεται από την ΕΚΤ και τις δώδεκα (μετά την εισαγωγή του ευρώ και στην Ελλάδα) εθνικές κεντρικές τράπεζες των χωρών της ζώνης του ευρώ και έχει κύριο στόχο του τη διατήρηση μεσοπρόθεσμα της σταθερότητας των τιμών, που νοείται ως ετήσιος πληθωρισμός που δεν υπερβαίνει το 2%. Το Ευρωσύστημα διοικείται από το Διοικητικό Συμβούλιο και την Εκτελεστική Επιτροπή της ΕΚΤ.

Αρχή σελίδας

3. Πώς έγινε η Ελλάδα μέλος της Νομισματικής Ένωσης;

Η συμμετοχή των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Νομισματική Ένωση προϋποθέτει την εκπλήρωση των κριτηρίων σύγκλισης που προβλέπονται στη Συνθήκη του Μάαστριχτ. Συγκεκριμένα, η Συνθήκη απαιτούσε οι υποψήφιες χώρες να έχουν επιτύχει τα εξής:

υψηλό βαθμό σταθερότητας τιμών, δηλαδή ο πληθωρισμός να μην υπερβαίνει περισσότερο από 1,5 εκατοστιαία μονάδα το μέσο όρο των τριών χωρών με το χαμηλότερο πληθωρισμό

να μην υπάρχει υπερβολικό δημοσιονομικό έλλειμμα, δηλαδή έλλειμμα άνω του 3% του ΑΕΠ ή δημόσιο χρέος άνω του 60% του ΑΕΠ, εκτός αν παρουσιάζεται σταθερή πτωτική τάση και προσεγγίζεται η τιμή αναφοράς (60%) με ικανοποιητικούς ρυθμούς

αδιάλειπτη συμμετοχή του νομίσματος της χώρας επί δύο τουλάχιστον έτη πριν τη λήψη της απόφασης για την υιοθέτηση του ευρώ, χωρίς σημαντικές διαταραχές (υποτίμηση, κ.λπ.), στο Μηχανισμό Συναλλαγματικών Ισοτιμιών (που συνέδεε τα νομίσματα των ευρωπαϊκών χωρών-μελών, περιορίζοντας τις διακυμάνσεις των μεταξύ τους συναλλαγματικών ισοτιμιών, και αντικαταστάθηκε από τον ΜΣΙ-2 στο τρίτο στάδιο)

τα μακροπρόθεσμα επιτόκια να μην υπερβαίνουν περισσότερο από 2 εκατοστιαίες μονάδες από το μέσο όρο των επιτοκίων των τριών χωρών με το χαμηλότερο πληθωρισμό.

Επιπλέον, η εθνική νομοθεσία, συμπεριλαμβανομένων των Καταστατικών των εθνικών κεντρικών τραπεζών, έπρεπε να προσαρμοστεί σύμφωνα με τη Συνθήκη και το Καταστατικό του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών (ΕΣΚΤ). Ιδιαίτερη σημασία αποδόθηκε στη διασφάλιση της ανεξαρτησίας των κεντρικών τραπεζών από τις παρεμβάσεις πολιτικών φορέων με τη θεσμοθέτηση μεταξύ άλλων μακράς θητείας για τις Διοικήσεις τους και με την αυστηρή οριοθέτηση των προϋποθέσεων για διακοπή της θητείας αυτής. Στις 9 Μαρτίου 2000 η Ελλάδα κατέθεσε επιστολή-αίτηση για την υιοθέτηση του ευρώ, επικαλούμενη τη μεγάλη οικονομική πρόοδο που είχε επιτύχει τα τελευταία έτη. Στη συνέχεια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα εξέτασαν την ελληνική οικονομία και κατήρτισαν "εκθέσεις σύγκλισης". Το Συμβούλιο Υπουργών Οικονομικών και Εθνικής Οικονομίας (ECOFIN), που πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στη Santa Maria da Feira της Πορτογαλίας (19-20 Ιουνίου 2000), έκρινε με βάση τις εκθέσεις σύγκλισης, ότι η χώρα πληρούσε τις απαραίτητες προϋποθέσεις και, κατόπιν πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και γνώμης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το Συμβούλιο αποφάσισε στις 19 Ιουνίου 2000 την κατάργηση της παρέκκλισης της Ελλάδος, δηλ. την υιοθέτηση του ευρώ από τη χώρα μας, από 1 Ιανουαρίου 2001 (Απόφαση Συμβουλίου (ΕΚ) 427/2000).

Αρχή σελίδας

Αρχή σελίδας

5. Ποια είναι η ισοτιμία μετατροπής από δραχμές σε ευρώ (βλ. και ερώτηση 19, υπογράμμιση);

Σύμφωνα με τον Κανονισμό του Συμβουλίου (ΕΚ) 1478/2000 της 19 Ιουνίου 2000, η ισοτιμία μετατροπής της δραχμής σε ευρώ είναι 1 ευρώ=340,750 δραχμές με έξι σημαντικά ψηφία (μετρώντας από τα αριστερά προς τα δεξιά από το πρώτο μη μηδενικό ψηφίο), με ισχύ από 1 Ιανουαρίου 2001. Η ισοτιμία αυτή είναι αμετάκλητη, δηλαδή δεν μπορεί πλέον να αλλάξει, όπως συμβαίνει και με τις ισοτιμίες μετατροπής των υπολοίπων εθνικών νομισματικών μονάδων της ζώνης ευρώ (γερμανικό μάρκο, γαλλικό φράγκο, κ.λπ.) έναντι του ευρώ.

Αρχή σελίδας

6. Ποιες είναι οι επιπτώσεις της εισαγωγής του ευρώ στην οικονομία;

H εισαγωγή του ενιαίου νομίσματος διευκολύνει πολύ τις συναλλαγές εντός της ζώνης του ευρώ, καθώς έχει εκλείψει πλέον το κόστος μετατροπής των εθνικών νομισματικών μονάδων και ο συναλλαγματικός κίνδυνος από μεταβολές των μεταξύ τους ισοτιμιών. Η αποφυγή των διακυμάνσεων της συναλλαγματικής ισοτιμίας και των συνακόλουθων, συχνά αυθαίρετων, μεταβολών της ανταγωνιστικότητας μεταξύ των κρατών μελών της ζώνης ευρώ, διασφαλίζει την ολοκλήρωση αλλά και την περαιτέρω εμβάθυνση της ενιαίας αγοράς αγαθών, υπηρεσιών και κεφαλαίου.
Από την εισαγωγή του ευρώ και μάλιστα σε φυσική μορφή (τραπεζογραμμάτια και κέρματα) επωφελούνται ιδιαίτερα οι καταναλωτές, αφού η διαφάνεια των τιμών οδηγεί σε μεγαλύτερη συγκρισιμότητά τους και σε αύξηση του ανταγωνισμού μεταξύ των επιχειρήσεων σε επίπεδο ζώνης ευρώ. Οι ίδιες οι επιχειρήσεις πρέπει να γίνουν πιο αποτελεσματικές και καινοτόμες προκειμένου να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις του νέου οικονομικού περιβάλλοντος. Από την εισαγωγή του ενιαίου νομίσματος επωφελούνται επίσης οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, των οποίων η εξαγωγική δραστηριότητα εντείνεται, καθώς το ευρώ μειώνει το κόστος άσκησης τιμολογιακής πολιτικής σε διαφορετικά νομίσματα.
Επιπλέον, το ευρώ δίνει ώθηση στην οικονομική ανάπτυξη και την απασχόληση, ενισχύοντας την εμπιστοσύνη των αγορών και δημιουργώντας ένα υγιές οικονομικό περιβάλλον, με σταθερότητα τιμών και χαμηλά δημοσιονομικά ελλείμματα και δημόσιο χρέος, που εξασφαλίζουν χαμηλότερα επιτόκια και αποτελεσματικότερη κατανομή των οικονομικών πόρων.
Τέλος, το ενιαίο νόμισμα δίνει τη δυνατότητα στη ζώνη του ευρώ να παίζει σημαντικό ρόλο στο διεθνές οικονομικό περιβάλλον και να συνεισφέρει στην εδραίωση οικονομικής σταθερότητας παγκοσμίως. Αυτό καταδεικνύεται από τη μεγαλύτερη χρήση του ευρώ εκτός των συνόρων της ζώνης του ευρώ (σε σύγκριση με τη χρήση του συνόλου των εθνικών νομισμάτων πριν την εισαγωγή του ενιαίου νομίσματος). Η διεθνής χρήση του ευρώ περιλαμβάνει μεταξύ άλλων την έκδοση χρεογράφων σε ευρώ (από τη συνολική έκδοση διεθνών χρεογράφων το 2000, ποσοστό 34% ήταν εκφρασμένο σε ευρώ, έναντι 42% σε δολάρια και μόνο 11% σε γιεν, σε τρέχουσες συναλλαγματικές ισοτιμίες), τη διακράτηση από διάφορες χώρες (π.χ. τις υποψήφιες για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση) των επίσημων συναλλαγματικών διαθεσίμων τους σε ευρώ, τη χρήση του ευρώ για παρεμβάσεις στις αγορές συναλλάγματος, καθώς και την υιοθέτησή του, σε διαφορετικούς βαθμούς, από 56 χώρες ως νομίσματος-άγκυρας για τη σταθεροποίηση της συναλλαγματικής τους ισοτιμίας.

Αρχή σελίδας

7. Τα επιτόκια καταθέσεων και χορηγήσεων ευρώ είναι κοινά για τις 12 χώρες της ζώνης του ευρώ;

Τα επιτόκια στη διατραπεζική αγορά, δηλ. αυτά που ισχύουν για τις συναλλαγές μεταξύ τραπεζών (και αφορούν συνήθως πολύ μεγάλα ποσά), είναι άμεσα συνδεδεμένα με τη νομισματική πολιτική που ακολουθεί το Ευρωσύστημα και επομένως είναι πρακτικά ίδια σε όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ. Το Ευρωσύστημα καθορίζει τα επιτόκια βασιζόμενο σε ανάλυση των οικονομικών συνθηκών στο σύνολο της ζώνης του ευρώ και στη συνέχεια, με γνώμονα τα επιτόκια του Ευρωσυστήματος, διαμορφώνονται τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια της αγοράς.
Τα επιτόκια λιανικής (χορηγήσεων και καταθέσεων) εξακολουθούν να παρουσιάζουν αποκλίσεις από χώρα σε χώρα. Αυτό συμβαίνει γιατί τα επιτόκια που καθορίζουν οι τράπεζες για την πελατεία τους εξαρτώνται όχι μόνο από το κόστος δανεισμού των τραπεζών στη διατραπεζική αγορά, αλλά και από άλλους παράγοντες που συνδέονται με τη φερεγγυότητα του πελάτη, με πληροφόρηση για τις τοπικές συνθήκες που έχει στη διάθεσή της η τράπεζα, με το λειτουργικό της κόστος κ.λπ. Η εισαγωγή του ευρώ οδηγεί σε μεγαλύτερη ολοκλήρωση των χρηματοπιστωτικών αγορών και σε ένταση του ανταγωνισμού στη ζώνη ευρώ και σε επίπεδο λιανικών υπηρεσιών, η διαδικασία αυτή όμως είναι αργή και σταδιακή, γιατί οι εθνικές ιδιαιτερότητες (π.χ. αποταμιευτική συμπεριφορά, σύνθεση αποταμιεύσεων κ.λπ.) και οι δυσκολίες στη ροή πληροφοριών που συνδέονται με αυτές, εξακολουθούν να υφίστανται.

Αρχή σελίδας

8. Ποιες είναι οι ευεργετικές επιπτώσεις από τη μείωση των επιτοκίων στα πλαίσια του Ευρωσυστήματος;

Η αποκλιμάκωση του πληθωρισμού συμπαρασύρει και τα επιτόκια χορηγήσεων, τα οποία έχουν παρουσιάσει σημαντική μείωση ήδη από το Μάρτιο 1998, όταν η δραχμή εντάχθηκε στο Μηχανισμό Συναλλαγματικών Ισοτιμιών που αποτελούσε βασική προϋπόθεση για την είσοδο της Ελλάδος στη ζώνη ευρώ. Έτσι, το επιτόκιο βραχυπρόθεσμων χορηγήσεων διαμορφώθηκε σε 10,2% τον Δεκέμβριο του 2000 από 15,6% τον Μάρτιο 1998, ενώ ανάλογη ήταν η μείωση και άλλων δανειακών επιτοκίων, των στεγαστικών δανείων κ.λπ. Η μείωση των επιτοκίων συνεχίστηκε και μετά την ένταξη της Ελλάδος στη νομισματική ένωση (1 Ιανουαρίου 2001), με αποτέλεσμα το επιτόκιο βραχυπρόθεσμων χορηγήσεων να διαμορφωθεί σε 7,7% τον Ιανουάριο του 2002. Τα χαμηλά επιτόκια χορηγήσεων δίνουν ώθηση στην επενδυτική δραστηριότητα και θέτουν τα θεμέλια για υψηλούς και σταθερούς ρυθμούς ανάπτυξης της οικονομίας.
Συγκεκριμένα, σημαντικά οφέλη από τη μείωση των επιτοκίων αποκομίζουν οι δανειζόμενοι, των οποίων η αγοραστική δύναμη (δηλαδή το πραγματικό τους εισόδημα) αυξάνεται από τη μείωση των δόσεων για την εξυπηρέτηση των δανείων τους. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι ο μηνιαίος τόκος που οφείλει να πληρώνει μια οικογένεια για ένα στεγαστικό δάνειο (κυμαινόμενου επιτοκίου) π.χ. αξίας 10 εκατ. δραχμών μειώνεται από 125.000 δρχ. περίπου το Μάρτιο του 1998 σε 55.000 δρχ. τον Ιανουάριο του 2002.

Αρχή σελίδας

9. Τι συνεπάγεται η μείωση των επιτοκίων καταθέσεων για τους αποταμιευτές;

Κατά τη διάρκεια του 2000 τα τραπεζικά επιτόκια στην Ελλάδα μειώθηκαν σημαντικά (το επιτόκιο ταμιευτηρίου μειώθηκε από 7,5% τον Ιανουάριο 2000 σε 3,8% τον Δεκέμβριο 2000), καθώς συνέκλιναν προς τα αντίστοιχα της ζώνης ευρώ. Η μείωση των τραπεζικών επιτοκίων συνεχίστηκε και το 2001, αν και με χαμηλότερους ρυθμούς (το επιτόκιο ταμιευτηρίου διαμορφώθηκε σε 1,7% τον Ιανουάριο 2002). Παράλληλα, όμως, στόχος του Ευρωσυστήματος είναι να διατηρεί τον πληθωρισμό σε επίπεδο κάτω του 2% σε μεσοπρόθεσμη βάση και συνεπώς σε πραγματικούς όρους οι αποδόσεις των καταθέσεων παραμένουν ικανοποιητικές. Εξάλλου, το επιτόκιο για προθεσμιακές καταθέσεις είναι σχετικά υψηλότερο (για καταθέσεις προθεσμίας 12 μηνών: 2,4% τον Ιανουάριο 2002).
Επιπλέον, η απελευθέρωση της αγοράς κεφαλαίων έχει δώσει τη δυνατότητα για τοποθετήσεις σε επενδυτικά προϊόντα σε οποιαδήποτε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και σε τρίτες χώρες, ενώ η ανάπτυξη εναλλακτικών επενδυτικών προϊόντων και στην εγχώρια αγορά (repos, αμοιβαία κεφάλαια διαχείρισης διαθεσίμων κ.λπ.), δημιουργεί μία ποικιλία νέων διεξόδων για τους αποταμιευτές.

Αρχή σελίδας

10. Η αλλαγή νομίσματος οδήγησε σε μεταβολές των μισθών και των συντάξεων;

Η μετάβαση από τη δραχμή στο ευρώ δεν επηρέασε τις σχετικές αξίες των διαφόρων αγαθών και υπηρεσιών ή την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών. Όλα ανεξαιρέτως τα ποσά (τιμές, ενοίκια, υπόλοιπα τραπεζικών λογαριασμών, ισολογισμοί επιχειρήσεων, κρατικός προϋπολογισμός, μισθοί, συντάξεις, οφειλές, χρηματικές ποινές, δαπάνες, κ.λπ.) επανεκφράστηκαν σε ευρώ αφού διαιρέθηκαν με την αμετάκλητη ισοτιμία μετατροπής (1 ευρώ = 340,750 δρχ.). Έτσι, ο μισθός εκφρασμένος σε ευρώ φαίνεται αριθμητικά χαμηλότερος από ό,τι σε δραχμές, αλλά το ίδιο συμβαίνει και με τις τιμές των αγαθών και υπηρεσιών. Συνεπώς η αγοραστική δύναμη του μισθού δεν επηρεάστηκε από την ολοκλήρωση της μετάβασης στο ενιαίο νόμισμα, δηλαδή ο μισθός μπορεί να αγοράζει το ίδιο καλάθι αγαθών που αγοράσει όταν ήταν εκφρασμένος σε δραχμές.
Αυτό σημαίνει ότι η αλλαγή νομίσματος δεν συνεπάγεται από μόνη της απώλεια ή αύξηση πλούτου για κανέναν, αν και η εισαγωγή του ευρώ έχει ως απώτερη συνέπεια την τόνωση της οικονομικής δραστηριότητας και των επενδύσεων και, ως εκ τούτου, δημιουργεί τάση ανόδου των μισθών και των κερδών σε πραγματικούς όρους.

Αρχή σελίδας

11. Ποιο είναι το σύμβολο του ευρώ;

Το σύμβολο που επελέγη για το νέο νόμισμα (€) προκύπτει από το ελληνικό γράμμα "έψιλον" που είναι το αρχικό γράμμα της λέξης Ευρώπη (αρχαίο ελληνικό όνομα που απαντάται στη μυθολογία μας), ενώ οι δύο παράλληλες γραμμές παραπέμπουν στη σταθερότητα του ευρώ. Η επίσημη συντομογραφία για το νέο νόμισμα είναι EUR.

Αρχή σελίδας

12. Ποια είναι τα τραπεζογραμμάτια και τα κέρματα ευρώ και ποια είναι η αντιστοιχία τους σε δραχμές;

Από 1 Iανουαρίου 2002 τέθηκαν σε κυκλοφορία, ταυτόχρονα στις 12 χώρες της ζώνης του ευρώ, 8 αξίες κερμάτων και 7 αξίες τραπεζογραμματίων ευρώ. Τα τραπεζογραμμάτια και κέρματα ευρώ ανεξάρτητα από τη χώρα παραγωγής τους έχουν κοινές τεχνικές προδιαγραφές και μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε όλη τη ζώνη του ευρώ. Η αντιστοιχία κερμάτων και τραπεζογραμματίων ευρώ σε δραχμές δίνεται στον παρακάτω πίνακα:

ΚΕΡΜΑΤΑ ΕΥΡΩ	ΑΞΙΑ ΣΕ ΔΡΑΧΜΕΣ
1 λεπτό	3
2 λεπτά	7
5 λεπτά	17
10 λεπτά	34
20 λεπτά	68
50 λεπτά	170
€1	341
€2	682
ΤΡΑΠΕΖΟΓΡΑΜΜΑΤΙΑ ΕΥΡΩ	ΑΞΙΑ ΣΕ ΔΡΑΧΜΕΣ
€5	1.704
€10	3.408
€20	6.815
€50	17.038
€100	34.075
€200	68.150
€500	170.375

Αρχή σελίδας

13. Γιατί υπάρχουν τραπεζογραμμάτια μεγάλης αξίας (π.χ. 500 ευρώ);

Σε ορισμένες χώρες, όπως π.χ. στη Γερμανία, κυκλοφόρησαν εθνικά τραπεζογραμμάτια μεγάλης αξίας που έπρεπε να αντικατασταθούν από αντίστοιχης αξίας τραπεζογραμμάτια ευρώ. Για το λόγο αυτό αποφασίστηκε η παραγωγή τραπεζογραμματίων ευρώ μεγάλης αξίας.

Αρχή σελίδας

14. Τι απεικονίζουν τα τραπεζογραμμάτια και κέρματα ευρώ;

Οι απεικονίσεις των τραπεζογραμματίων ευρώ επιλέχθηκαν το Δεκέμβριο του 1996 κατόπιν διαγωνισμού που προκήρυξε το Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ίδρυμα (ΕΝΙ) και στον οποίο συμμετείχαν όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι απεικονίσεις στις 7 αξίες τραπεζογραμματίων αφορούν αρχιτεκτονικούς ρυθμούς επτά διαφορετικών περιόδων της ευρωπαϊκής πολιτισμικής ιστορίας (κλασικός, ρωμανικός, γοτθικός, αναγεννησιακός, μπαρόκ και ροκοκό, αρχιτεκτονική χάλυβα και υάλου, μοντέρνα αρχιτεκτονική του 20ού αιώνα) που αποδίδονται με τρία βασικά αρχιτεκτονικά στοιχεία: παράθυρα, πύλες και γέφυρες. Τα παράθυρα και οι πύλες συμβολίζουν το ανοιχτό πνεύμα συνεργασίας στην Ευρώπη, ενώ οι γέφυρες την επικοινωνία και αλληλεγγύη μεταξύ των ευρωπαϊκών λαών.
Στα τραπεζογραμμάτια ευρώ απεικονίζεται επίσης ο χάρτης της Ευρώπης, ενώ αναγράφονται και τα αρχικά της εκδοτικής αρχής (ΕΚΤ) σε πέντε παραλλαγές που αντιστοιχούν στις 11 επίσημες γλώσσες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η ονομασία του νομίσματος (ευρώ) με λατινικούς και ελληνικούς χαρακτήρες, ενώ εμφανίζεται και η υπογραφή του Προέδρου της ΕΚΤ.
Τα κέρματα ευρώ έχουν μία κοινή όψη και μία εθνική όψη. Όλα τα κέρματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε όλες τις χώρες μέλη της ζώνης του ευρώ (στις συναλλαγές και στους κερματοδέκτες), όπου αποτελούν "νόμιμο χρήμα" ανεξάρτητα από την παράσταση της εθνικής όψης τους. Η επιλογή των παραστάσεων της εθνικής όψης της Ελλάδος για τις οκτώ αξίες κερμάτων έγινε το Μάιο του 2000 από τον Υπουργό Εθνικής Οικονομίας και το Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος. Τα θέματα των εθνικών όψεων για την Ελλάδα (βλ. νόμος 2949/2001) παραπέμπουν στην ελληνική ναυτική ιστορία (τριήρης, δρόμωνας ή κορβέτα και δεξαμενόπλοιο), σε εξέχουσες προσωπικότητες της νεότερης ελληνικής ιστορίας (Ρήγας Φεραίος-Βελεστινλής, Ιωάννης Καποδίστριας και Ελευθέριος Βενιζέλος) και στην αρχαία ελληνική ιστορία και μυθολογία (τετράδραχμο των αρχαίων Αθηνών με παράσταση γλαύκας, που αποτελούσε σύμβολο της θεάς Αθηνάς, και η απαγωγή της Ευρώπης από το Δία με μορφή ταύρου).

Αρχή σελίδας

15. Πώς υπολογίστηκε τι ποσότητες τραπεζογραμματίων και κερμάτων ευρώ έπρεπε να τεθούν σε κυκλοφορία στην Ελλάδα;

Η Τράπεζα της Ελλάδος εκτίμησε την ποσότητα δραχμών σε κυκλοφορία στο τέλος του 2001 με βάση τη νομισματική κυκλοφορία στο τέλος του 1999, την εισοδηματική ελαστικότητα ζήτησης νομίσματος κατά ονομαστική αξία, καθώς και την εκτιμώμενη αύξηση του ΑΕΠ κατά την περίοδο 2000-2001. Οι εκτιμήσεις αυτές διορθώθηκαν, ώστε να ληφθεί υπόψη ο όγκος τραπεζογραμματίων και κερμάτων που έχουν οριστικά χαθεί ή είναι αδρανή στην κατοχή του κοινού. Οι ποσότητες αυτές μετατράπηκαν σε ευρώ, κατά ονομαστική αξία, με βάση την τιμή μετατροπής (1 ευρώ=340,750 δρχ.) και κάθε αξία σε δραχμές (π.χ. το χιλιάρικο) θεωρήθηκε ότι θα αντικατασταθεί από μία ή περισσότερες αξίες σε ευρώ. Έτσι προέκυψε η ποσότητα τραπεζογραμματίων και κερμάτων ευρώ κατά ονομαστική αξία που έπρεπε να παραχθεί ώστε να καλυφθεί η ζήτηση χρήματος από 1 Ιανουαρίου 2002. Παράχθηκαν όμως και επιπλέον ποσότητες τραπεζογραμματίων και κερμάτων ευρώ για να αντιμετωπιστούν ενδεχόμενα στατιστικά σφάλματα στις εκτιμήσεις ή δυσκολίες στη διαδικασία ανταλλαγής. Έτσι, συνολικά είναι διαθέσιμα στην Ελλάδα 617 εκατομμύρια τραπεζογραμμάτια και 1.600 εκατομμύρια κέρματα ευρώ.

Αρχή σελίδας

Αρχή σελίδας

17. Τι μέτρα έχουν ληφθεί για την πρόληψη της παραχάραξης;

Οι τεχνικές προδιαγραφές των τραπεζογραμματίων και κερμάτων ευρώ έχουν καθοριστεί έτσι ώστε να παρέχουν τη μεγαλύτερη δυνατή προστασία κατά της παραχάραξης. Τα χαρακτηριστικά ασφαλείας του νέου νομίσματος αποτελούν επομένως τη "φυσική" του άμυνα.
Παράλληλα, δημιουργήθηκε ένα ολόκληρο δίκτυο σε επίπεδο ζώνης ευρώ, όσο και σε επίπεδο κρατών-μελών, για την αντιμετώπιση κάθε πιθανής απόπειρας παραχάραξης. Το Σύστημα Παρακολούθησης της Παραχάραξης που έχει θέσει σε λειτουργία η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σε συνεργασία με τις 12 εθνικές κεντρικές τράπεζες του Ευρωσυστήματος, διαθέτει μία Βάση Δεδομένων για την Παραχάραξη, για την αποθήκευση και επεξεργασία πληροφοριών σχετικά με πλαστά τραπεζογραμμάτια και κέρματα ευρώ που μπορεί να εμφανιστούν μελλοντικά. Σε κεντρικό επίπεδο, έχει ιδρυθεί το Κέντρο Ανάλυσης Πλαστών στη Γερμανία για τα τραπεζογραμμάτια, και το Ευρωπαϊκό Τεχνικό και Επιστημονικό Κέντρο στη Γαλλία για τα κέρματα.
Αντίστοιχα, σε περιφερειακό επίπεδο, η Τράπεζα της Ελλάδος προωθεί τη συγκρότηση του Εθνικού Κέντρου Παρακολούθησης της Παραχάραξης, του οποίου έχει την ευθύνη, και των Εθνικών Κέντρων Ανάλυσης για τραπεζογραμμάτια και κέρματα. Την ευθύνη λειτουργίας των τελευταίων αναλαμβάνει το κατά νόμο αρμόδιο όργανο της Ελληνικής Αστυνομίας.

Αρχή σελίδας

18. Μέχρι πότε θα μπορώ να ανταλλάσσω τυχόν τραπεζογραμμάτια και κέρματα δραχμών που έχουν μείνει στα χέρια μου με ευρώ;

Για τα τραπεζογραμμάτια και κέρματα δραχμών που έμειναν στην κατοχή του κοινού μετά την 28 Φεβρουαρίου 2002:

Η Τράπεζα της Ελλάδος και τα Υποκαταστήματά της ανά την Ελλάδα (στις κυριότερες πόλεις της χώρας) θα ανταλλάσσουν τραπεζογραμμάτια δραχμών με ευρώ για 10 έτη, δηλαδή μέχρι την 1 Μαρτίου 2012.

Η Τράπεζα της Ελλάδος, τα Υποκαταστήματά της, καθώς και οι Δημόσιες Οικονομικές Υπηρεσίες (ΔΟΥ), θα ανταλλάσσουν κέρματα δραχμών με ευρώ για 2 έτη, δηλαδή μέχρι την 1 Μαρτίου 2004.

Η Τράπεζα της Ελλάδος έχει μεριμνήσει ώστε τα αποσυρόμενα τραπεζογραμμάτια δραχμών να καταστραφούν με μεθόδους φιλικές προς το περιβάλλον. Αυτό γίνεται σε κεντρικό επίπεδο με καινούρια μηχανήματα που τέμνουν τα τραπεζογραμμάτια σε πολύ μικρά τεμάχια και κατόπιν τα συμπιέζουν σε μικρούς κύβους, ενώ τα κέρματα καταστρέφονται σε περιφερειακό επίπεδο, με τη χρήση ειδικών ακυρωτικών μηχανημάτων.

Αρχή σελίδας

19. Θα υπάρχουν συλλεκτικά κέρματα ευρώ;

Το Συμβούλιο Υπουργών Οικονομικών και Εθνικής Οικονομίας (ECOFIN) ενθαρρύνει την παραγωγή αναμνηστικών και συλλεκτικών σειρών ευρώ (που ορίζονται ως κέρματα που αποτελούν νόμιμο χρήμα, αλλά δεν παράγονται με την προοπτική να τεθούν σε κυκλοφορία), επειδή εκφράζουν εθνικές πολιτισμικές παραδόσεις και αξίες. Θέτει όμως κάποιες προϋποθέσεις, σύμφωνα με τις οποίες: τα αναμνηστικά κέρματα ευρώ και οι συλλεκτικές σειρές θα αποτελούν νόμιμο χρήμα μόνο στη χώρα έκδοσης (όχι σε ολόκληρη τη ζώνη ευρώ όπως τα κανονικά κέρματα ευρώ) και θα πρέπει να διακρίνονται εύκολα από τις κανονικές σειρές. Πριν από την έκδοση θα πρέπει να ενημερώνονται τα άλλα κράτη μέλη, ενώ ο όγκος της έκδοσης θα καθορίζεται κατόπιν συνεννόησης με την ΕΚΤ. Βέβαια, η έκδοση αναμνηστικών και συλλεκτικών σειρών ευρώ απαγορευόταν κατά τη διάρκεια της "μεταβατικής" περιόδου που έληξε την 31 Δεκεμβρίου 2001. Το ECOFIN επίσης αποφάσισε ότι θα πρέπει να αποφευχθεί η έκδοση αναμνηστικών κερμάτων ευρώ κατά τη διάρκεια των πρώτων χρόνων κυκλοφορίας του νέου νομίσματος για να μην προκληθεί σύγχυση στους συναλλασσομένους.

Αρχή σελίδας

20. Πώς πρέπει να γίνονται οι στρογγυλοποιήσεις ποσών σε ευρώ που προκύπτουν από μετατροπή δραχμικών ποσών;

Η μετατροπή δραχμικών ποσών σε ευρώ γίνεται διαιρώντας το αρχικό ποσό (δραχμές) με την πλήρη ισοτιμία μετατροπής (1 ευρώ=340,750 δραχμές) και στρογγυλοποιώντας το ποσό που προκύπτει στο αμέσως πλησιέστερο λεπτό και, ειδικότερα, προς τα πάνω αν το τρίτο ψηφίο μετά την υποδιαστολή του μη στρογγυλοποιημένου αριθμού που προκύπτει από τη διαίρεση είναι μεγαλύτερο ή ίσο με πέντε και προς τα κάτω αν είναι μικρότερο του πέντε.

Παράδειγμα
Για να μετατρέψουμε 53.000 δρχ. σε ευρώ:
53.000:340,750=155,5392516 ευρώ
Αυτό στρογγυλοποιείται σε 155,54 ευρώ, δηλαδή 155 ευρώ και 54 λεπτά.

Αρχή σελίδας

21. Πώς γίνεται η μετατροπή σε δραχμές από νομίσματα χωρών εντός της ζώνης του ευρώ;

Οι μετατροπές ποσών μεταξύ δύο εθνικών νομισματικών μονάδων χωρών της ζώνης του ευρώ (π.χ. μεταξύ γαλλικού φράγκου και δραχμής) γίνονται με μετατροπή του ποσού γαλλικών φράγκων σε ευρώ με την εφαρμογή πάντα της πλήρους ισοτιμίας μετατροπής (σε αυτό το στάδιο η στρογγυλοποίηση του προκύπτοντος ποσού γίνεται σε τρία τουλάχιστον δεκαδικά ψηφία) και, στη συνέχεια, με μετατροπή του αποτελέσματος της παραπάνω μετατροπής από ευρώ σε δραχμές (εδώ η στρογγυλοποίηση γίνεται στην αμέσως πλησιέστερη δραχμή).

Παράδειγμα
Για να μετατρέψουμε 15.000 γαλλικά φράγκα (FRF) σε δραχμές:
-15.000 FRF:6,55957=2.286,7352 ευρώκαι στρογγυλοποιούμε σε 2.286,735
-2.286,735 x 340,750=779.204,95125 δραχμές και στρογγυλοποιούμε σε 779.205 δραχμές.

Αρχή σελίδας

22. Πώς γίνεται η μετατροπή από δραχμές σε νόμισμα εκτός της ζώνης ευρώ;

Για τη μετατροπή ενός ποσού εκφρασμένου σε εθνική νομισματική μονάδα της ζώνης ευρώ (π.χ. δραχμή) σε νόμισμα εκτός της ζώνης ευρώ (π.χ. δολάριο), πρώτα οι δραχμές μετατρέπονται σε ευρώ με την εφαρμογή της ισοτιμίας μετατροπής. Το ποσό σε ευρώ που προκύπτει δεν είναι ανάγκη αλλά ούτε και απαγορεύεται να στρογγυλοποιηθεί και δεν ισχύουν υποχρεωτικοί κανόνες ως προς τη στρογγυλοποίησή του, αφού δεν πρόκειται να καταβληθεί. Στη συνέχεια, το ποσό σε ευρώ μετατρέπεται σε δολάρια με βάση την ισχύουσα στην αγορά συναλλάγματος ισοτιμία ευρώ-δολαρίου. Για αυτό το τελικό ποσό επίσης δεν υπάρχουν υποχρεωτικοί κανόνες που να ισχύουν ως προς τη στρογγυλοποίησή του, αν και το αναμενόμενο είναι να στρογγυλοποιηθεί στο πλησιέστερο σεντ (εκατοστό του δολαρίου).

Αρχή σελίδας