Klokkenluiders kunnen vanaf vandaag via een nieuw systeem anoniem informatie delen. Het is het resultaat van een unieke samenwerking van vijftien media, waaronder de Volkskrant.
Een systeem waarmee Nederlandse klokkenluiders veilig en anoniem kunnen lekken naar de pers. Dat is Publeaks, het platform dat vandaag wordt gelanceerd door vijftien mediaorganisaties, waaronder de Volkskrant. Het initiatief is bedoeld om klokkenluiders te beschermen, misstanden aan de kaak te stellen en onderzoeksjournalistiek te stimuleren.
Wie gevoelige informatie wil lekken, surft naar Publeaks.nl om beeld, geluid of tekst te versturen. Via het beveiligde netwerk Tor, waardoor de herkomst en de bestemming van internetverkeer niet te achterhalen is, ontvangt de journalist de data. De informant wordt ook aangeraden Tor te gebruiken.
De verzender kan zelf kiezen aan welke krant(en) of nieuwszender(s) hij of zij de informatie verstrekt. De toegezonden documenten worden versleuteld opgeslagen op de server, waarvan geen van de aangesloten partijen weet waar deze zich bevindt. Na het uploaden van de documenten krijgt de bron een automatische gegenereerde, willekeurige code.
Elke aangesloten nieuwsorganisatie heeft één laptop (inclusief een usb-stick met besturingssysteem) waarmee de data kan worden binnengehaald. In een zogenoemde quarantaine-omgeving ontvangt de journalist de gegevens en kunnen metadata of andere informatie worden verwijderd die de identiteit van de verzender kan verraden. De journalist heeft de mogelijkheid een bericht te sturen naar de bron, maar deze ziet dat alleen als hij of zij met de persoonlijke code weer inlogt bij Publeaks.
Anonimiteit
De software, Globaleaks, is ontwikkeld door het Hermes Center for Transparency and Digital Human Rights. Een soortgelijk systeem is het in mei gelanceerde Strongbox van het Amerikaanse weekblad The New Yorker. Bij de lancering werd meteen een slag om de arm gehouden: Strongbox biedt 'een redelijke mate van anonimiteit'. Volledige veiligheid kan nooit worden gegarandeerd - dat geldt ook voor Publeaks.
Aan het initiatief doen mee: AD, ANP, De Correspondent, De Groene Amsterdammer, de Volkskrant, Het Financieele Dagblad, Het Parool, NOS, NRC Handelsblad, Nieuwsuur, Nu.nl, Pownews, RTL Nieuws, Trouw en Vrij Nederland. Hoe de samenwerking zal verlopen als informatie bij meer redacties worden bezorgd, moet in de praktijk blijken. Deze brede journalistieke samenwerking op het gebied van bronbescherming is uniek in de wereld.
'Met het blootleggen van verborgen misstanden dragen media bij aan de samenleving', zegt hoofdredacteur Philippe Remarque van de Volkskrant. 'Door Publeaks kunnen klokkenluiders ons zonder risico voor henzelf op het juiste spoor zetten. Wij journalisten hebben vervolgens de dure plicht om te onderzoeken of het waar is. We moeten aanvullende bronnen vinden en voorkomen dat onthulling onnodig derden schaadt.'
Telegraaf en Elsevier
Opvallende namen die ontbreken zijn De Telegraaf en Elsevier. 'Ik wist niet dat er een probleem was dat opgelost moest worden. Klokkenluiders kunnen prima bij ons terecht', zegt Arendo Joustra, hoofdredacteur van Elsevier. 'Het is trouwens raar om te denken dat mensen die alles op straat gooien the good guys zijn. Je faciliteert hiermee mensen die regels overtreden. Daarnaast vind ik dat media sterker worden door concurrentie en niet door samenwerking.'
Vooral door de onthullingen van Edward Snowden (NSA) en Bradley Manning (WikiLeaks) is de positie van klokkenluiders de afgelopen jaren ter discussie komen te staan. Terwijl veel overheden hen het liefst hard aanpakken en vervolgen, roepen journalisten en persvrijheidstrijders dat bronnen zo veel mogelijk moeten worden beschermd.
Mogelijk de meest legendarische klokkenluider is Mark Felt, voormalig onderdirecteur van FBI en beter bekend als Deep Throat, de bron die het Watergateschandaal onthulde aan journalisten Bob Woodward en Carl Bernstein van The Washington Post. In mei 2005, op 91-jarige leeftijd, openbaarde Felt zichzelf als de bron. Om anoniem te blijven sprak Felt met Woodward af in een parkeergarage. Twee weken geleden werd bekend dat deze historische plek wordt gesloopt.
© 2013 - Alle rechten voorbehouden.
Lees de gebruiksvoorwaarden.
Volg het nieuws op onze zustersite in België www.demorgen.be.